Ρώμη, 60 χρόνια μετά: Ομολογούν ότι η ΕΕ απέτυχε αλλά η επίθεση σε λαούς και εργαζόμενους συνεχίζεται.

Ανακοίνωση της Παρέμβασης.

Η επετειακή σύνοδος κορυφής, για τα 60 χρόνια από την πρώτη διακήρυξη της Ρώμης που εκκινούσε το ευρωενωσιακό εγχείρημα, δεν είχε ιδιαίτερες εκπλήξεις. Σε μια Ένωση που τρίζει συθέμελα και βρίσκεται σε μια διαρκή και κλιμακούμενη κρίση, υπαρξιακή και προσανατολισμού, με τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία (Μ. Βρετανία) να έχει μόλις δηλώσει αποχώρηση και το πιο προχωρημένο πρότζεκτ, το ευρώ, να χαρακτηρίζεται προ μηνών ως μη βιώσιμο, η νέα διακήρυξη της Ρώμης δεν είχε τίποτα να πει. Για την ακρίβεια είπε «προχωράμε όπως πριν», με ότι σημαίνει αυτό για τα επόμενα επεισόδια κρίσης του εγχειρήματος αλλά και για τον όλο και διευρυνόμενο ευρωσκεπτικισμό στους λαούς της Ευρώπης.

Ήταν μια κλασική σύνοδος κορυφής με τη γνωστή «δημιουργικά ασαφή» γλώσσα για τα δικαιώματα των λαών και των εργαζομένων, αλλά με απόλυτη σαφήνεια για τη διασφάλιση των συμφερόντων των πολυεθνικών, των τραπεζών και των ισχυρών κρατών. Και ήταν και μια κλασική σύνοδος κορυφής όσον αφορά και τον Έλληνα πρωθυπουργό που έκανε στην αρχή τους συνήθεις λεονταρισμούς, για τη διατύπωση για τα εργασιακά δικαιώματα, για να ακολουθήσει η γνωστή κωλοτούμπα από τον κορυφαίο του είδους.«Οικοδομήσαμε μια μοναδική Ένωση με κοινά θεσμικά όργανα»
αναφέρει η διακήρυξη. Τα θεσμικά όργανα του διακοσμητικού ευρωκοινοβουλίου, του ESM(δηλαδή μιας ιδιωτικής εταιρείας) ή του γραφείου του Γερμανού Υπ. Οικονομικών -όπως είναι στην ουσία του το Eurogroup; Είναι κοινό μυστικό ότι η ΕΕ είναι η πλέον αντιδημοκρατική Ένωση κρατών. Με υπερεξουσίες στους λομπίστες των Βρυξελλών και στους έχοντες την οικονομική δύναμη, στις πολυεθνικές και τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές χώρες. Και είναι γνωστό ότι ο ευρωσκεπτικισμός έχει στο στόχαστρό του την έλλειψη δημοκρατίας και λαϊκής κυριαρχίας και την υποκατάσταση των όποιων αστικών δημοκρατικών θεσμών από μια αδιαφανή ευρωπαίκή γραφειοκρατία στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο.

«…και ισχυρές αξίες, μια κοινότητα ειρήνης, ελευθερίας, δημοκρατίας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κράτους δικαίου, μια σημαντική οικονομική δύναμη με ασύγκριτα επίπεδα κοινωνικής προστασίας και πρόνοιας».
Οι κοινωνικές κατακτήσεις και το κοινωνικό κράτος είναι αποτέλεσμα της μεταπολεμικής οικονομικής ανάπτυξης υπό τη σκιά και απειλή του τότε σοσιαλιστικού μπλοκ και ενός μαζικού, μαχητικού εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος. Τις τελευταίες 3 δεκαετίες κάθε βήμα που κάνει το ευρωενωσιακό εγχείρημα σημαίνει και ένα ακόμα χτύπημα στο κράτος δικαίου και στην κοινωνική προστασία. Σήμερα στην Ευρώπη επεκτείνονται η ανεργία, η μερική απασχόληση, η ιδιωτικοποίηση υγείας-παιδείας, τα minijobsκαι ο κατάλογος είναι μακρύς. Από τη συνθήκη του Μάαστριχτ έως τις συνθήκες της Λισαβόνας και το σύμφωνο σταθερότητας η ΕΕ είναι μια πορεία αποδόμησης του κοινωνικού κράτους και των κοινωνικών κατακτήσεων.

«Το κάθε κράτος μόνο του, θα είχε περιθωριοποιηθεί από την παγκόσμια δυναμική. Μόνο αν είμαστε ενωμένοι μπορούμε να επηρεάσουμε τη δυναμική αυτή και να προστατεύσουμε τα κοινά μας συμφέροντα και αξίες. Θα προχωρούμε ενωμένοι, με διαφορετικούς ρυθμούς και ένταση όπου χρειάζεται, αλλά πάντα προς την ίδια κατεύθυνση, όπως έχουμε κάνει και στο παρελθόν, τηρώντας τις Συνθήκες…».
Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Πολλά κράτη περιθωριοποιήθηκαν μέσα από το κοινό ευρωπαϊκό σχέδιο. Με ποιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις την Ελλάδα και την Πορτογαλία. Ακόμα και ισχυρές ιμπεριαλιστικές χώρες όπως η Γαλλία μπήκαν σε δεύτερη μοίρα, σε σχέση με το βάρος που είχαν πριν δεκαετίες στη διαμόρφωση της ΕΕ. Ειδικά τα τελευταία 7-8 χρόνια η Γερμανία ξαναγίνεται ο ισχυρός ιμπεριαλισμός της Ευρώπης με παγκόσμια δυναμική. Η ψαλίδα διερύνεται, δεν κλείνει.

Όσο για το αν η ΕΕ «θα προχωρά ενωμένη, με διαφορετικούς ρυθμούς και ένταση όπου χρειάζεται»;
Στην πραγματικότητα δρομολογείται και ενδεχομένως θα θεσμοθετηθεί ο διαχωρισμός σε ευρωπαική περιφέρεια και σε ευρωπαικό κέντρο με προφανείς τις σχέσεις κυριαρχίας του κέντρου απέναντι στην περιφέρεια. Σχέσεις υπαρκτές και διακριτές και σήμερα που για τη χώρα μας σημαίνουν σκληρή επιτροπεία και απώλεια της όποιας λαικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας. Δεν γνωρίζουμε ποιο ακριβώς παζάρι έγινε στη συνάντηση των 4 μεγάλων χωρών της ΕΕ (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία) και ποιοι ζητούν τι. Η ΕΕ από την αρχή ήταν ένα σχέδιο διαδοχικών «προσεγγίσεων». Θα κινούμαστε διαρκώς προς τη στενότερη συνεργασία, έλεγαν οι τότε θεμελιωτές της Ε.Ε, σαν ένα ποδήλατο για να μην πέσουμε. Και ως εκ τούτου πάντα ήταν πολλών ταχυτήτων (κάποιες χώρες είναι στο ευρώ, κάποιες στη Σένγκεν, κάποιες εφαρμόζουν το optout, δηλαδή τις εξαιρέσεις από κάποιους κανόνες κοκ). Σήμερα και μετά το Brexitτο σχέδιο φαίνεται να έχει φτάσει στα όρια του και αν έχει κάποια σημασία η δήλωση περί Ευρώπης πολλών ταχυτήτων αυτή αφορά την για πρώτη φορά εγκατάλειψη του στόχου για συνεχή περαιτέρω ενοποίηση (πχ τι απέγινε η τραπεζική ενοποίηση;) μέχρι τη δημιουργία μιας ενιαίας ομοσπονδίας. Αν μείνει εκεί που είναι όμως η Ε.Ε. θα τροφοδοτεί τις φυγόκεντρες δυνάμεις και το ποδήλατο που δε θα κινείται θα πέσει. Το ίδιο θα γίνει όμως και αν προχωρήσει σε μια πιο βίαιη ενοποίηση. Το υπαρξιακό πρόβλημα της Ε.Ε. δε λύνεται και απλά μετατίθεται. Το ευρωπαϊκό σχέδιο ξέμεινε από καύσιμα ή καλύτερα τα καύσιμά του προέρχονται απο τα λάφυρα του κοινωνικού-ταξικου πολέμου που διεξάγεται απέναντι στους εργαζόμενους και τα πολυπληθή μικρομεσαία στρώματα που απορρίπτονται και φτωχοποιούνται διαρκώς.

Η διακήρυξη των 60 χρόνων δεν απαντά και δεν θα μπορούσε άλλωστε να απαντήσει στο ερώτημα του αν και για πόσα χρόνια είναι βιώσιμη η ΕΕ.

Οι υπενθυμίσεις της ανάγκης τήρησης των συνθηκών και των κανόνων και οι συνεχείς αναφορές σε όλο το σύγχρονο νεοφιλελεύθερο οπλοστάσιο (ενιαία αγορά, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, διεύρυνση εταιρικών σχέσεων, ελεύθερο εμπόριο, σταθερό και ισχυρότερο ενιαίο νόμισμα, παγκοσμιοποίηση, κατάρτιση για τους νέους και ελεύθερη μετακίνηση σε όλη την ΕΕ κ.α.), μαζί με την πλήρη απουσία αναφορών και δεσμεύσεων πάνω στο δημοκρατικό έλλειμμα και στο κοινωνικό πρόβλημα απλά επιβεβαιώνουν ότι η ΕΕ θα συνεχίσει στο ίδιο νεοφιλελεύθερο, αντεργατικό, αντιδημοκρατικό πλαίσιο και προσανατολισμό.

Οι δε αναφορές για την αμυντική βιομηχανία, τις παγκόσμιες πολιτικές για το κλίμα και το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο, είναι κάποιες αμήχανες αναφορές μπροστά στην εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ και την απαίτησή του να βάλουν περισσότερα λεφτά οι Ευρωπαίοι για το ΝΑΤΟ.

Καμία απόφαση δεν έχει παρθεί στην ΕΕ για την υπέρβαση της υπαρξιακής της κρίσης. Οι αντικομμουνιστικές κορώνες του Τουσκ που δήλωσε ευτυχής που ζει σε ένα τέτοιο «δημοκρατικό παράδεισο», οι συνεχείς αναφορές ότι λόγω της ΕΕ δεν έχουμε 60 χρόνια τώρα πόλεμο και ο απολογητικός απολογισμός της ΕΕ από τον Γιούνκερ, (που έφτασε να μαλώνει τους Ευρωπαίους πολίτες για την ευρωσκεπτικιστική τους αχαριστία χωρίς να κοιτάνε τους Αφρικανούς που θέλουν την Ευρώπη), δείχνει ότι τα παλαιότερα συνθήματα και οράματα για σύγκλιση, συνοχή, ευημερία έχουν αντικατασταθεί από την καταστροφολογία και την απολογητική. Ποια άλλη ομολογία της αποτυχίας χρειάζεται;

Το πραγματικό ζήτημα για τους εργαζόμενους και για τους λαούς είναι ότι το «προχωράμε όπως πριν», σημαίνει περισσότερη λιτότητα, λιγότερη δημοκρατία, μεγαλύτερη επίθεση στους εργαζόμενους και για τα επόμενα χρόνια. Είναι άραγε τυχαία η ανάπτυξη του αντισυστημικού ενστίκτου απο τους ολοένα και περισσότερο «χαμένους» της ευρωπαϊκής μεγάλης ιδέας; Απέναντι στην άρχουσα παραταξη του «μενουμε ευρώπη» σχηματίζεται διαρκώς η μεγάλη παράταξη των «χαμένων» η παράταξη που δεν έχει μαζική πολιτική έκφραση σήμερα αλλά σωστά στοχοποιεί την ευρωζώνη και την ΕΕ. Αυτη είναι και η αισιόδοξη -απο την ανάποδη- πλευρά της διακήρυξης για τα 60 χρόνια. Όσο αυτοί θα προχωράνε όπως πριν, τόσο ο θυμός και η δυσαρέσκεια για την ευρωζώνη και την ΕΕ θα αναπτύσσεται και θα αναζητά ριζοσπαστικές διεξόδους. Από αυτή την άποψη η ευρωζώνη και η ΕΕ δεν είναι βιώσιμες, δεν έχουν μέλλον. Όσο πιο γρήγορα έρθει το τέλος, τόσο το καλύτερο για τις νέες γενιές και τους εργαζομένους.

Ψηλαφώντας τους δρόμους της ρήξης

1. Ζούμε σε μια εποχή με τεράστιες αλλαγές και εκρηκτικές αντιφάσεις. Η καπιταλιστική κρίση επιτάχυνε αναζητήσεις, πειραματισμούς και μετασχηματισμούς από τη μεριά του κεφαλαίου. Τα πυκνά γεγονότα της τελευταίας περιόδου, από την εκλογή Τραμπ μέχρι την άνοδο ακροδεξιών δυνάμεων στην Ευρώπη και από το Brexit της Μ.Βρετανίας μέχρι το δημοψήφισμα της Ιταλίας, θέτουν αντικειμενικά στην ημερήσια διάταξη την αμφισβήτηση αυτού που ονομάστηκε παγκοσμιοποίηση, καθώς κλυδωνίζονται οι διακρατικές – υπερκρατικές ενώσεις και υπάρχει αντιπαράθεση ανάμεσα στις ταξικές μερίδες και τις χώρες που επιμένουν στην ένταση της διεθνοποίησης και σε όσους καλούν στην επιστροφή στα εθνικά σύνορα ή σε κάποιου τύπου εθνικό προστατευτισμό. Η καπιταλιστική διεθνοποίηση βρίσκεται σε κρίση, το ίδιο και ο νεοφιλελευθερισμός, όμως αυτό που αναπτύσσεται ως απάντηση αφορά κατά βάση αντιδραστικές, ξενοφοβικές και νεοσυντηρητικές πολιτικές. Η γενική ρευστότητα και η απώλεια των σταθερών σημείων αναφοράς που κυριάρχησαν για μεγάλο χρονικό διάστημα, διαμορφώνουν ερωτήματα και προκλήσεις, ενώ ορίζουν μια νέα πολύπλοκη πραγματικότητα. Η εποχή μας και ειδικά η φάση που διανύουμε θέτει ζητήματα με τα οποία μια Αριστερά που θέλει να είναι αντισυστημική οφείλει να αναμετρηθεί.

2. Ο όρος παγκοσμιοποίηση χρησιμοποιήθηκε από τους αντιπάλους ως το ιδεολογικό πλαίσιο και ταυτόχρονα ο μονόδρομος της «προόδου» μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» το 1991. Οι συστημικές δυνάμεις προπαγάνδισαν αυτό το πλαίσιο-μονόδρομο «πατώντας» πάνω σε αλλαγές και πραγματικά δεδομένα. Μετά το 1991 είχαμε μια επανένωση της παγκόσμιας καπιταλιστικής αγοράς, μετά από το σχίσμα που δημιούργησαν οι προλεταριακές και εθνικοαπελευθερωτικές επαναστάσεις του 20ου αιώνα. Ταυτόχρονα, με την επανένωση της παγκόσμιας αγοράς, η ανάπτυξη της τεχνολογίας, η διόγκωση του χρηματοπιστωτικού τομέα, η άυλη οικονομία και το διαδίκτυο διαμόρφωναν όρους πιο γρήγορης κυκλοφορίας του κεφαλαίου και των εμπορευμάτων, καθώς και δυνατότητες για οργάνωση της παραγωγής σε διεθνές επίπεδο, πολύ περισσότερο από κάθε άλλη φορά (σε άλλη χώρα οι πρώτες ύλες, σε άλλη χώρα το εργοστάσιο, σε άλλη χώρα το management, η διαφήμιση κ.ο.κ.). Όλα αυτά στηρίχτηκαν σε εκτεταμένες και βαθιές καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στην παραγωγή, την εισαγωγή νέων μεταφορντικών τεχνολογικών και οργανωτικών μορφών, τη ριζική τροποποίηση του συσχετισμού δύναμης σε βάρος της εργασίας. Η χρηματοπιστωτική επέκταση υπήρξε ραγδαία. Ιδεολογικά αυτό προβλήθηκε μέσα από το σχήμα της ανάδυσης μιας «παγκόσμιας κοινότητας» στο χώρο του πολιτισμού, των ΜΜΕ και της γνώσης, όπως και μέσα από την προβολή ενός ορισμένου κοσμοπολιτισμού ως ηγεμονικού προτάγματος. Ιστορικά αιτήματα της Αριστεράς, όπως αυτό για εθνική ανεξαρτησία σε κόντρα με τον ιμπεριαλισμό, αντιμετωπίζονταν ως αναχρονισμός μπροστά στο «αίτημα» για παγκοσμιότητα και υπέρβαση των συνόρων. Ειδική έκφραση αυτού του φαινομένου στον Ευρωπαϊκό χώρο η πλήρης αποδοχή της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ως αναπόδραστης διαδικασίας και του ευρωπαϊσμού ως αναγκαίου ιδεολογικού ορίζοντα.3. Το ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης το 2007-8 συμπύκνωσε τις αντιφάσεις και του όρια του νεοφιλελευθερισμού και των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων που είχαν προηγηθεί. Με τη σειρά της παρήγαγε ένα ευρύτερο κύμα αμφισβήτησης της ιμπεριαλιστικής παγκοσμιοποίησης και του νεοφιλελευθερισμού που συναντήθηκε με ένα αίτημα δημοκρατίας και λαϊκής κυριαρχίας απέναντι στην βαθιά πολιτική κρίση και ανυποληψία των συστημικών κομμάτων αλλά και απέναντι στη λογική ότι ορθό είναι αυτό που επιβάλλουν οι αγορές. Αυτό το φαινόμενο αμφισβήτησης διαχέεται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη, διαμορφώνει πολιτικούς συσχετισμούς, προκαλεί ενδοσυστημικούς τριγμούς ακόμη και στη μητρόπολη του καπιταλισμού, συμβάλλει στην ανάδυση ισχυρών κοινωνικών και πολιτικών ρευμάτων. Η όποια μαζική και λαϊκή αμφισβήτηση δεν έχει προσανατολισμό και σχέδιο, ενώ οι προτάσεις που ακούγονται είναι οριακές προτάσεις βελτίωσης με στόχο τη «ρύθμισης» ενός καπιταλισμού που εξόκειλε και όχι σχέδιο εξόδου από αυτόν. Η αδυναμία της Αριστεράς να τοποθετηθεί σε αυτή τη συγκυρία και να προβάλλει μια στρατηγική που να συνταιριάζει την λαϊκή κυριαρχία με τον κοινωνικό μετασχηματισμό, επιτρέπει αντιδραστικές και ακροδεξιές δυνάμεις να διεκδικούν την έκφραση αυτής της δυσαρέσκειας. Είναι δυνάμεις που απευθύνουν μια οργισμένη ρητορική, μιλούν εξ ονόματος των μικρομεσαίων στρωμάτων, υπερασπίζονται την εθνική αναδίπλωση, καταγγέλλουν την κατάλυση της δημοκρατίας από τα ΜΜΕ και το κατεστημένο, ενώ σε τίποτα δεν αμφισβητούν τον πυρήνα της συστημικής πολιτικής, τον τροποποίηση του ταξικού συσχετισμού υπέρ των ισχυρότερων, τον ίδιο τον νεοφιλελευθερισμό, ενώ προβάλλουν, παράλληλα, το αποκρουστικό πρόσωπο του εθνικισμού και του ρατσισμού. Αυτά είναι τα αποτελέσματα της εμμονής των δυνάμεων των δυνάμεων της σοσιαλδημοκρατίας και της πλειοψηφίας της Αριστεράς στην καπιταλιστική διεθνοποίηση, την αποδοχή της παντοκρατορίας της αγοράς και των καπιταλιστικών ολοκληρώσεων ως θετική δυνατότητα υπέρβασης του έθνους-κράτους.

4. Στις μέρες μας και ειδικά μετά την εκλογή Τραμπ και τα πρώτα δείγματα της νέας διακυβέρνησης των ΗΠΑ τα ερωτήματα είναι πολλά. Απόσυρση από τη φιλοδοξία για τον απόλυτο έλεγχο και την αμερικάνικη μονοκρατορία; Στροφή στο εσωτερικό πεδίο; Αλλαγή των στρατηγικών συμμαχιών με προσεταιρισμό των Ρώσων και στοχοποίηση των Κινέζων; Τείνουμε σε μια κάποια επιστροφή στην εθνική βάση – τουλάχιστον εκ μέρους ορισμένων μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων; Θα υπάρξει τέλος των διατλαντικών συμφωνιών εμπορίου ή πάγωμά τους και επαναδιαπραγμάτευση; Ποια νέα ισορροπία μπορεί να επιτευχθεί στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό και ποιο βάθος ή σταθερότητα μπορεί να έχει; Ότι αυτά τα ερωτήματα τίθενται και είναι ανοιχτά αποτυπώνει ακριβώς ότι είμαστε σε μια εποχή κρίσης και μετάβασης. Η εκλογή Τραμπ σηματοδοτεί μια νέα εποχή, χωρίς τις ισορροπίες και τους μηχανισμούς ρύθμισης μιας προηγούμενης και με τον ίδιο το συνασπισμό εξουσίας της υπερδύναμης να διαπερνάται από συγκρούσεις και οξείες αντιφάσεις. Η αλλαγή της αμερικανικής στάσης για τις συμφωνίες για την απελευθέρωση του παγκόσμιου εμπορίου θα οξύνει αντικειμενικά τους ανταγωνισμούς μέσα στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα, καθώς θα εντείνεται η προσπάθεια των διαφορετικών πόλων να διαμορφώνουν προνομιακές προσβάσεις σε αγορές, ροές κεφαλαίων, επενδυτικές ευκαιρίες αλλά και να ενισχύουν την εγχώρια παραγωγή τους φλερτάροντας με την εθνική προστασία και αναδίπλωση. Τίθεται το ερώτημα αν μπαίνουμε σε μια περίοδο οξυμένων ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών που θα περιλαμβάνουν εμπορικούς πολέμους ή ακόμα και πραγματικά πολεμικά επεισόδια. Επομένως, το ερώτημα που τίθεται είναι εάν αυτοί οι ανταγωνισμοί θα είναι ελεγχόμενοι στα πλαίσια μιας επαναδιαπραγμάτευσης ισχύος μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας-Ρωσίας-Ε.Ε. στα πλαίσια της κοινής κατά τα άλλα παγκόσμιας αγοράς ή αν θα τεθούν στην ημερησία διάταξη συγκρούσεις που θα θέσουν σε αμφισβήτηση την ίδια τη παγκόσμια αγορά ως μορφή της αντικειμενικής τάσης διεθνοποίησης του κεφαλαίου. Βρισκόμαστε σαφώς σε αναστάτωση, αλλά το διεθνοποιημένο πλαίσιο που έχει επιβάλει ο παγκόσμιος ιμπεριαλισμός δεν καταργείται, δεν αμφισβητείται στα βασικά του σημεία. Η ανατροπή αυτού του πλαισίου θα ερχόταν με ένα γενικευμένο πόλεμο ή με επανάσταση. Από αυτή την άποψη η «παγκοσμιοποίηση» αμφισβητείται και μετασχηματίζεται (και αυτά εν μέρει) αλλά δεν τελειώνει.

5. Η εποχή μας έχει πραγματικές δυνατότητες για την παρέμβαση δυνάμεων που αναφέρονται στον επαναστατικό μετασχηματισμό της κοινωνίας και τη σοσιαλιστική προοπτική. Οι δυνατότητες αυτές προκύπτουν μέσα από τον συνδυασμό ανάμεσα στα στοιχεία κρίσης ηγεμονίας του «υπαρκτού νεοφιλελευθερισμού» (συμπεριλαμβανομένης της «κρίσης της παγκοσμιοποίησης») την οργή απέναντι στη διαρκή κατάλυση της λαϊκής κυριαρχίας και το γεγονός ότι η σύγχρονη εργασιακή δύναμη μπορεί να είναι κατακερματισμένη και επισφαλής αλλά ταυτόχρονα έχει τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε ηγέτιδα δύναμη μιας μεγάλης κοινωνικής συμμαχίας στρωμάτων που δεν θέλουν να χάσουν άλλο από το νεοφιλελευθερισμό και υπό κατάλληλες συνθήκες πολιτικής και ιδεολογικής παρέμβασης μπορούν να στρατευτούν σε πολιτικές κοινωνικού μετασχηματισμού. Ο συσχετισμός δύναμης θα κριθεί από το ποια δύναμη και ποια κατεύθυνση θα κερδίσει σήμερα και τα συμπιεζόμενα μικροαστικά στρώματα. Ταυτόχρονα, είναι σαφές ότι ήδη βλέπουμε και τις τάσεις της «προληπτικής αντεπανάστασης» είτε στην ακόμα μεγαλύτερη αυταρχικοποίηση και αντιδημοκρατική θωράκιση, είτε στην επέκταση του ρατσιστικού δηλητήριου που διαιρεί τις υποτελείς τάξεις, είτε στην επανοικειοποίηση από την ακροδεξιά λόγων και αναφορών που ανήκαν στο πεδίο της αριστεράς. Σε αυτό το τοπίο το κρίσιμο ζήτημα είναι εάν θα μπορέσουν οι δυνάμεις της ζωντανής εργασίας να πάρουν την πρωτοβουλία των κινήσεων, να αρθρώσουν τη δική τους οπτική σε συνεκτικό αφήγημα και πολιτικό σχέδιο, να διαμορφώσουν την ηγεμονία τους πάνω στα παραδοσιακά και νέα μικροαστικά στρώματα και να αναδειχτούν πραγματικά σε «ηγέτιδα τάξη» της κοινωνία ορίζοντας δρόμους ρήξης. Αυτό, με τη σειρά του, απαιτεί την ανασύνθεση των συλλογικών μορφών οργάνωσης, διεκδίκησης, πολιτικοποίησης, σκέψης των δυνάμεων της εργασίας απέναντι στις σημερινές μορφές αποδιάρθρωσης, κατακερματισμού, πολιτικής απομόρφωσης. Η ανασύνθεση της έννοιας της κοινωνικών συμφερόντων σε συνδυασμό με τις μορφές (συνδικαλιστικές, πολιτικές ακόμη και πολιτιστικές) που ορίζουν αυτά και τη διεκδίκησή τους γίνεται κρίσιμη προτεραιότητα. Σε αυτή τη σειρά ποικίλων και πολύμορφων καθηκόντων η αναμέτρηση με το πρόβλημα της οργάνωσης, δηλαδή του σύγχρονου κόμματος της ζωντανής εργασίας είναι το κεντρικό.

6. Η σχέση του διεθνισμού και του αντιμπεριαλισμού είναι ταλαιπωρημένη και πολλαπλά κακοποιημένη με πρωτεύουσα ευθύνη της Αριστεράς. Ο πραγματικός διεθνισμός σήμερα θα ήταν να υπάρξουν ανατροπές στο εθνικό πεδίο που να δίνουν παράδειγμα προς μίμηση και όχι προς αποφυγή (ας σκεφτούμε την με χιλιάδες προβλήματα Κούβα ή Βενεζουέλα σε αντιπαράθεση με την Ελλάδα). Ταυτόχρονα οι τέτοιες ανατροπές πρέπει να αμφισβητούν το υπάρχον παγκοσμιοποιημένο οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο απαντώντας στην πράξη αν υπάρχει δυνατότητα εξόδου από το τοξικό περιβάλλον της ιμπεριαλιστικής παγκοσμιοποίησης. Τέτοιες ανατροπές, πραγματικές, ρεαλιστικές, αντιφατικές, που όμως δεν παραμένουν στο επίπεδο της διακήρυξης ή της αναμονής στο να αλλάξουν οι συσχετισμοί παντού και μαγικά, θα μπορούσαν να συγκροτήσουν ένα διεθνισμό που να ενώνει λαϊκές τάξεις και στρώματα υπερασπίζοντας τα συμφέροντά τους. Δε μπορεί να υπάρξει υπεράσπιση αυτών των συμφερόντων χωρίς ρήξη με την παγκοσμιοποίηση και τις περιφερειακές της εκδοχές. Φιλολαϊκή πολιτική και αποδοχή της παγκοσμιοποιημένης αγοράς, του διεθνοποιημένου νεοφιλελευθερισμού και των υπερεθνικών ολοκληρώσεων δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Αυτό το συμπέρασμα είναι τραγικά επιβεβαιωμένο από το πρόσφατο ελληνικό παράδειγμα. Η κατεύθυνση της ανατροπής σε εθνικό επίπεδο, της ρήξης και διεξόδου από το παγκοσμιοποιημένο πλαίσιο και της συγκρότηση διεθνούς κινήματος, πρέπει να προσανατολίζει τη δράση των κομμουνιστικών, αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων. Η κατεύθυνση για συγκρότηση νέων διεθνών συμμαχιών, η αποτροπή των προσπαθειών (από την πλευρά των ιμπεριαλιστών) απομόνωσης και εξόντωσης όποιας χώρας προσπαθεί να έρθει σε ρήξη με τις ιμπεριαλιστικές δομές, ακόμα και νέες διακρατικές συμφωνίες (όπως έπραξαν στη Λ. Αμερική), είναι ουσιαστικά και συμπληρωματικά στοιχεία αυτού του διεθνισμού. Σε αυτό το φόντο η υπεράσπιση των εθνικών κρατών ως τόπων στους οποίους διεξάγεται η ταξική πάλη και όπου μπορούν να διαμορφωθούν όροι και συνθήκες ρήξης, δεν έχει καμιά σχέση με τον εθνικισμό, την πατριδοκαπηλία και το σωβινισμό. Πηγαίνει χέρι χέρι με μια διεθνιστική και δημοκρατική αντίληψη του λαού, του συλλογικού υποκειμένου της ρήξης, ως της ενότητας μέσα στον αγώνα των υποτελών τάξεων σε ένα γεωγραφικό χώρο, ανεξάρτητα από εθνική καταγωγή, θρησκεία, φύλο.

7. Παρά την ένταση της αντιπαράθεσης εντός των αστικών δυνάμεων, είναι σαφές ότι οι διάφορες αντιδραστικές εκδοχές αμφισβήτησης του προηγούμενου μοντέλου διεθνοποίησης σε κανένα βαθμό δεν συγκρούονται με τον πυρήνα του σύγχρονου καπιταλισμού και ιμπεριαλισμού. Στην Ευρώπη οι δυνάμεις που χαρακτηρίζονται ως «ακροδεξιές» ή «λαϊκιστικές» είναι πλήρως ενταγμένες στην ευρωενωσιακή λογική όπου κυβερνούν (π.χ. στην Ανατολική Ευρώπη), ενώ την ίδια στιγμή κανένα από αυτά τα μορφώματα δεν θέτει καθαρά το ζήτημα της διάλυσης της ευρωζώνης, ούτε κάποιο σχέδιο οικοδόμησης και εθνικής συγκρότησης, πέρα και έξω από το μόνο αποδεκτό πλαίσιο, αυτό της ευρωενωσιακής ολοκλήρωσης. Το ακραίο όριο αυτών των δυνάμεων είναι να περιοριστούν οι συνέπειες για κάθε χώρα, να αμυνθούν στα σύνορα του έθνους – κράτους τους, με τη λογική «να μη χάσουμε εμείς». Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα θα ήταν καταστροφικές για την Αριστερά λογικές δημοκρατικής συστράτευσης με τις καθεστωτικές, εξίσου αντιδημοκρατικές και νεοφιλελεύθερες, παραδοσιακές σοσιαλδημοκρατικές ή κεντροδεξιές δυνάμεις ενάντια σε παραφωνίες τύπου Τραμπ ή Λεπέν. Η ανεξάρτητη στάση της Αριστεράς και των κινημάτων είναι προϋπόθεση στην αντιπαράθεση με όλες τις παραλλαγές της αστικής πολιτικής Δεν μπορεί και δεν πρέπει η Αριστερά να εγκλωβιστεί σε ένα ενδοαστικό και ενδοιμπεριαλιστικό δίπολο «κοσμοπολίτες – εθνικιστές». Απαιτείται μιας άλλη κατεύθυνση που να συνταιριάζει τη ρήξη με τον ιμπεριαλισμό με το διεθνισμό και την κοινωνική χειραφέτηση. Και αυτή η συζήτηση χρειάζεται και σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο.

8. Η κρίση της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης συνεχίζεται και βαθαίνει. Ένα ολόκληρο βαθιά αντιδραστικό οικοδόμημα φτιαγμένο για να «συνταγματοποιήσει» το νεοφιλελευθερισμό, να ενισχύει τη θέση των χωρών του «κέντρου» και κυρίως τη Γερμανία σε βάρος της περιφέρειας και να θωρακίσει τη στρατηγική του κεφαλαίου απέναντι στις υποτελείς τάξεις μέσα από την κατάλυση της λαϊκής κυριαρχίας, σήμερα είναι αντιμέτωπο με τα ίδια τα όρια και τις αντιφάσεις του. Από το Brexit μέχρι την κρίση των κομμάτων και των δυνάμεων που ταυτίστηκαν με τους ευρωμονοδρόμους πληθαίνουν τα σημάδια μιας πραγματικής κρίσης ηγεμονίας του ευρωπαϊσμού ως βασικής αστικής στρατηγικής. Η πρόσφατη συνάντηση των «4» με την προτροπή για την Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων σφραγίζει αυτήν την κρίση και δημιουργεί όρους φυγόκεντρων δυνάμεων και συνολικής κρίσης της ΕΕ. Ταυτόχρονα, καταγράφεται μια ολοένα και μεγαλύτερη απονομιμοποίηση της ευρωζώνης και της ΕΕ που ταυτίζεται στα μάτια των λαϊκών στρωμάτων με τη κατάλυση της λαϊκής κυριαρχίας και το νεοφιλελεύθερισμό. Αυτό έρχεται να συναντηθεί με την αυξανόμενη πολιτική κρίση στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, αποτέλεσμα της ανυποληψίας των συστημικών κομμάτων, κεντροδεξιών και σοσιαλδημοκρατικών, και της αίσθησης ότι η μόνη πλέον πολιτική είναι ο «αυτόματος πιλότος» των αγορών και των «κοφτών» της ΕΕ. Το γεγονός ότι σήμερα αντιφατικά ακροδεξιά, λαϊκίστικα ή απολίτικα μορφώματα προσπαθούν να καπηλευτούν αυτές τις δυναμικές, δεν θα πρέπει να μας κάνει να δούμε φοβικά τις μαζικές και λαϊκές αντιδράσεις απέναντι στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Σήμερα η αμφισβήτηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, του ευρώ και η ανάκτηση της λαϊκής κυριαρχίας είναι οι αναντικατάστατες αφετηρίες οποιασδήποτε φιλολαϊκής εναλλακτικής κατεύθυνσης. Όμως, η ψυχαναγκαστική ευρωφιλία της Αριστεράς δεν της επιτρέπει να ηγηθεί της λαϊκής δυσαρέσκειας για να μετατρέψει την κρίση νομιμοποίησης της ΕΕ σε μια αλυσίδα ρήξεων και ανατροπών. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία ενός ελεύθερου ζωτικού χώρου στον οποίο αναπτύσσεται ο κυνικός «ευρωσκεπτικισμός» μιας αυταρχικής και ρατσιστικής Ακροδεξιάς. Περισσότερο παρά ποτέ χρειάζεται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο να συντονιστούν οι αριστερές και ριζοσπαστικές δυνάμεις και κινήματα και να επικεντρώσουν στους κρίσιμους κόμβους της ρήξης με το ευρωσύστημα ξεκινώντας από τη ρήξη με την ευρωζώνη.

9. Στην κοντινή μας περιοχή τα πράγματα αλλάζουν με αφετηρία τις εξελίξεις στο Συριακό. Μια πιεσμένη από τις αντιφάσεις της, εσωτερικές και εξωτερικές, Τουρκία γίνεται όλο και πιο επιθετική και «αναθεωρητική» στις απαιτήσεις της. Στο Κυπριακό η λύση που προτείνεται παραπέμπει σε μια συνθήκη μειωμένης κυριαρχίας και ιμπεριαλιστικής επίβλεψης που θυμίζει το Σχέδιο Ανάν. Σε αυτό το τοπίο η προσπάθεια να παρουσιαστεί ο ευρωατλαντικός καταναγκασμός της κυβέρνησης αλλά και της συστημικής αντιπολίτευσης ως λύση «ασφάλειας» απλώς εγκυμονεί περαιτέρω κινδύνους. Οι δρόμοι ελέγχου των ενεργειακών πόρων παραμένουν κρίσιμο πεδίο ανταγωνισμών για το σύγχρονο ιμπεριαλισμό. Περισσότερο παρά ποτέ η εθνική ανεξαρτησία και η αποδέσμευση από ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς και δίκτυα γίνεται η αναντικατάστατη αφετηρία για τη διασφάλιση της ειρήνης. Το γεγονός ότι ο κόσμος γίνεται περισσότερο «πολυπολικός» και αναδεικνύονται δυνάμεις μερικής αμφισβήτησης της αμερικανικής μονοκρατορίας δίνει περιθώρια για μια άλλη ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική αλλά δεν πρέπει να οδηγήσει στη λογική της αναζήτησης μόνιμου συμμάχου-προστάτη ή χώρας αναφοράς. Το «να στηριζόμαστε» στις δικές μας δυνάμεις αποκτά ξεχωριστή και ιδιαίτερη επικαιρότητα σήμερα. Μία πρωτοβουλία δημιουργίας ενός αντιιμπεριαλιστικού χώρου στην περιοχή μας, από δυνάμεις και κινήματα της Μ. Ανατολής, των Βαλκανίων, της Μεσογείου, είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ.

10. Τα ελπιδοφόρα ΟΧΙ των λαών εκφράζουν την υλική, πραγματική βάση που έχει η μαζική αντίθεση στην παγκοσμιοποίηση και τον νεοφιλελευθερισμό. Την ίδια στιγμή η άνοδος ακροδεξιών απόψεων αποδεικνύει ότι το κενό δεν διαρκεί πολύ, καλύπτεται από κάποιους, αν κάποιοι άλλοι δεν πάρουν τις αναγκαίες και βαθιές πρωτοβουλίες για να το καλύψουν. Σήμερα αναζητείται μια Αριστερά που να μπορεί να αντιληφθεί τις υπαρκτές και εν δυνάμει θετικές κοινωνικές διεργασίες αμφισβήτησης του διεθνοποιημένου καπιταλισμού και των περιφερειακών εκδοχών του (ΕΕ, συμφωνίες, συνθήκες κλπ), να προχωρήσει σε θεωρητική και πολιτική τομή με ένα παρελθόν που βαρύνεται από την αποδοχή της «παγκοσμιοποίησης», να ηγηθεί ενός νέου και πιο ουσιαστικού κύκλου αγώνων που να διεκδικούν τη ρήξη με τον ιμπεριαλισμό αλλά και να ανοίγουν το δρόμο για την αμφισβήτηση του ίδιου του καπιταλισμού, συνδέοντας διαλεκτικά εθνική ανεξαρτησία και σύγχρονη σοσιαλιστική προοπτική.

11. Ακριβώς για αυτό το λόγο είναι πολύ κομβικό το μεταβατικό πρόγραμμα, το βάθεμα και η επεξεργασία του. Αυτό είναι που μπορεί να κάνει την στρατηγική της ρήξης με τον ιμπεριαλισμό εναλλακτική αφήγηση για τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Δεν είναι ένα αιτηματολόγιο, ούτε απλώς ένας «οδικός χάρτης». Ένα σύγχρονο μεταβατικό πρόγραμμα δεν μπορεί παρά να παίρνει διαζύγιο από τον οικονομισμό και τον παραγωγισμό της παραδοσιακής Αριστεράς, να μην επενδύει σε συμμαχίες με μερίδες του κεφαλαίου, να πατάει σε μια διαρκή όξυνση της ταξικής πάλης σε όλα τα επίπεδα, συνδυάζοντας στην ρήξη με το ευρώ, τα μνημόνια, με τις εθνικοποιήσεις και την απελευθέρωση πρακτικών αυτοδιαχείρισης και εργατικού ελέγχου με μια «συντακτική διαδικασία» που στην πραγματικότητα να διευκολύνει το ξεδίπλωμα πρωτότυπων μορφών «δυαδικής εξουσίας». Γι’ αυτό το λόγο και δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται απλώς ως πρόγραμμα μιας «αριστερής κυβέρνησης», χωρίς να υποτιμάμε καθόλου το στόχο της κατάληψης της κυβερνητικής και πολιτικής εξουσίας, αλλά ως μια διαδικασία όξυνσης των ταξικών αγώνων και βαθιών μετασχηματισμών που να φέρνουν τις δυνάμεις της εργασίας σε καλύτερη θέση ώστε να διαμορφώνουν όρους της δικής τους ηγεμονίας και όρους μιας σύγχρονης επαναστατικής στρατηγικής. Η κατεύθυνση αυτή απαιτεί προχωρήματα καθώς και απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα για το αν και πώς υπάρχει η δυνατότητα μια ή περισσότερες χώρες να έρθουν σε ρήξη με διεθνές οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο και να εφαρμόσουν ένα σχέδιο που να είναι βιώσιμο και ταυτόχρονα ανθεκτικό στις πιέσεις του ιμπεριαλιστικού συστήματος. Από αυτή την άποψη τόσο η προγραμματική όσο και η πραγματική πολιτική προετοιμασία είναι απαραίτητες.

12. Όλα αυτά απαιτούν και μια άλλη κατάσταση στις ίδιες τις δυνάμεις της εργασίας τις συλλογικές μορφές οργάνωσης και αντίστασής τους. Δεν μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε συγκρότηση μιας ευρύτερης συμμαχίας και συσπείρωσης κοινωνικών δυνάμεων για έναν άλλο δρόμο αντίστασης, ρήξης και μετασχηματισμού χωρίς μια ανασύνθεση των δυνάμεων της εργασίας, του κόσμου του μόχθου, σε όλη την πολλαπλότητα εντάξεων, πρακτικών και ταυτοτήτων που αυτός σήμερα εντοπίζεται και αναγνωρίζεται. Το να αποκτήσει όλος αυτός ο κόσμος, σε όλο το φάσμα από τους επισφαλείς μισθωτούς της γενιάς των 400 και τα μπλοκάκια μέχρι τον κόσμο της εξειδικευμένης γνώσης και της πολιτιστικής δημιουργίας και από τους μετανάστες στη Μανωλάδα μέχρι τα υπαρκτά ακόμη κομμάτια βιομηχανικής εργατικής τάξης συνείδηση κοινών συμφερόντων κι αυτοπεποίθηση, το να γυρίσει την πλάτη στο ρατσισμό, το να διαμορφώσει κοινές αγωνιστικές πρακτικές παραμένει συνθήκη αναντικατάστατη. Δεν θα είναι εύκολο, θα απαιτήσει τις πρωτότυπες μορφές ενός νέου ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος και νέες μορφές επικοινωνίας, συντονισμού και δράσης. Ωστόσο, χωρίς μια τέτοια διεργασία ο δρόμος για ένα νέο ιστορικό μπλοκ θα παραμένει μακρύς.

13. Πολιτικά όλα αυτά απαιτούν την αναγκαία συνάντηση των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων που αναφέρονται στη ρήξη σε κοινό μέτωπο. Οι κομμουνιστές δεν μπορούν παρά να είναι πρωτοπόροι στην οικοδόμηση του ενιαίου μετώπου της εποχής μας, να μπορούν να διαμορφώνουν τα πεδία συνάντησης των διαφορετικών κινημάτων, ρευμάτων, κοινωνικών κομματιών, αναζητήσεων, οραματισμών. Αλλά το μέτωπο δεν μπορεί να είναι ούτε κυρίως ούτε πρωτίστως εκλογικό. Ούτε «προγραμματικό» με τον τρόπο που τέθηκε κατά καιρούς ως άλλοθι για να μην προχωρήσουν βήματα ενότητας. Το μέτωπο δεν μπορεί παρά να είναι αναγκαστικά αντιφατικό, διαφορετικά δεν μπορεί να παίξει τον ρόλο του πεδίου στο οποίο όντως θα αναδεχτεί η ηγεμονία της επαναστατικής γραμμής και για αυτό πρέπει να είναι και βαθιά δημοκρατικό. Το μέτωπο αυτό σήμερα παραμένει ακόμη ζητούμενο και αντιλαμβανόμαστε και τη δυσπιστία πολλών αγωνιστών απέναντι σε υπαρκτά σχήματα και τη δομική ανεπάρκεια των τωρινών σχημάτων.

14. Όλες αυτές οι προκλήσεις συγκεφαλαιώνονται στο αίτημα ανασύνθεσης της κομμουνιστικής Αριστεράς. Τα ελλείμματα στη εμβάθυνση του προγράμματος, τα κενά στη γραμμή μαζών, οι εναλλαγές ρεφορμιστικών αυταπατών και σεχταριστικών αναδιπλώσεων, η αδυναμία ανασύνθεσης μαζικών κινηματικών μορφών, η ατολμία σε σχέση με τη συγκρότηση του Ενιαίου Μετώπου της εποχής μας όλα αυτά αναδεικνύουν ένα πραγματικό έλλειμμα κομμουνιστικής Αριστεράς. Η υποχώρηση ή αναδίπλωση των επαναστατικών δυνάμεων, η διαρκής αποκομμουνιστικοποίηση του χώρου της Αριστεράς, οι διάφορες παραλλαγές θεωρητικού αντικομμουνισμού ενίοτε και με «ριζοσπαστικό» πρόσημο, συνέβαλαν σε αυτό. Όπως συνέβαλε και η ρεφορμιστική και συχνά καθεστωτική μετάλλαξη μεγάλου μέρους του ιστορικού ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος. Χρειάζονται νέοι τρόποι πολιτικής πρακτικής που να μην μαϊμουδίζουν την αστική πολιτική, που να μπορούν να εντάξουν πρωτοπόρες αγωνίστριες και αγωνιστές, που να ελκύουν τη νεολαία, να μπορούν να ανοίγονται πραγματικά προς τις μάζες, να τις αφουγκράζονται, να μαθαίνουν διαρκώς από αυτές. Η ανάδυση του κομμουνιστικού ρεύματος, της επαναστατικής γραμμής μέσα στο εργατικό κίνημα, ιστορικά είχε πέρα απο τη συνέχεια και την δοκιμασία και το χαρακτήρα τομής και ρήξης με προηγούμενες λογικές που είχαν ηττηθεί και γι’ αυτό και σήμερα ένας σύγχρονος λενινισμός δεν μπορεί να έχει μόνο το χαρακτήρα της συνέχειας, αλλά και της αντίστασης στη βολική επανάληψη και στη συνήθεια ή στις δυνάμεις αδράνειας που προκύπτουν από την ήττα του 20ου αιώνα. Χρειάζεται η λογική και πρακτική της επαναστατικής ανανέωσης, της αυτοκριτικής, της ριζικής πρωτοτυπίας, της πάλης για μια πραγματική «πολιτιστική επανάσταση» μέσα στο χώρο της κομμουνιστικής Αριστεράς. Χωρίς απογειώσεις, με επίγνωση ορίων, με διαρκή προσπάθεια για τριβή και γείωση μέσα στα υπαρκτά μέτωπα της ταξικής πάλης, εκεί όπου δοκιμάζεται αλλά και μπορεί να αλλάξει η ζωή των ανθρώπων.

15. Την ίδια ώρα που χρειάζεται αντιπαράθεση με όλη τη σκουριά και τη γραφειοκρατία μορφών οργάνωσης και κόμματος του παρελθόντος, χρειάζεται επίσης αποφασιστική πολεμική σε κάθε μορφή που εμφανίζει σαν πολύ νέα την πολύ παλιά, αδιέξοδη και καταστροφική πολιτική της άρνησης της οργανωμένης συλλογικότητας. Η κρίση του κομμουνιστικού κινήματος οφείλει να οδηγήσει σε ανασύνθεση και όχι σε διάλυση, σε συγκρότηση και όχι σε αποδιάρθρωση, σε καινοτόμα επιμονή στο συλλογικό και όχι σε επιστροφή στον ατομοκεντρισμό. Η συζήτηση για την Κομμουνιστική Αριστερά της εποχής μας δεν μπορεί παρά να βάζει σε πρώτο πλάνο δοκιμασίες, εγχειρήματα και προβληματισμούς για την κάλυψη του κενού του πολιτικού υποκειμένου, του φορέα ή του κόμματος που θα διακρίνεται από την επιμονή για την κοινωνική ανατροπή.

16. Έχει έρθει η ώρα να ανοίξει η συζήτηση την κομμουνιστική Αριστερά της εποχής μας. Με άνοιγμα του θεωρητικού διαλόγου, με προσπάθεια για παραγωγή άποψης, γνώσης και επεξεργασίας, με κοινές πρωτοβουλίες για το κίνημα και για το μέτωπο, με επαφή και πειραματισμούς στις σχέσεις με τα λαικά στρώματα και τις επικίνδυνες τάξεις. Με προσπάθεια να μη μείνουμε για άλλη μια φορά απλώς σε ανοίγματα ανεκπλήρωτα και εκκινήσεις μετέωρες ή ανολοκλήρωτες. Με πραγματικά βήματα που να διαμορφώνουν άλλη κατάσταση και άλλο συσχετισμό. Η διαμόρφωση μορφών και πρακτικών ενός χώρου διαλόγου, συζήτησης και δοκιμασίας για την κομμουνιστική Αριστερά της εποχής μας, το πρόγραμμα, το κίνημα και την ανασυγκρότησή της, όπως και μορφές που μπορούν να υποστηρίξουν μια τέτοια κατεύθυνση (ιστοσελίδα διαλόγου, συναντήσεις διαλόγου για το πρόγραμμα, το κίνημα και τη στρατηγική, εκδόσεις) μπορούν να συμβάλουν στο άνοιγμα και βάθεμα της συζήτησης. Η παράλληλη προσπάθεια για οικοδόμηση ενός ευρύτερου μετώπου και κινήματος για την ρήξη με το ευρωσύστημα και τον άλλο δρόμο αλλά και η από κοινού συμβολή σε πρωτοβουλίες μέσα στο κίνημα μπορεί να συνδέσει αυτή τη διαδικασία με πραγματικές κοινωνικές διεργασίες. Σε αυτό θέλουμε να συμβάλουμε ως Πρωτοβουλία για την Κομμουνιστική Αριστερά και σε κανένα βαθμό δεν θεωρούμε ότι η συζήτηση αυτή περιορίζεται στις δυνάμεις και τους αγωνιστές που μέχρι στιγμής συμμετέχουν στην πρωτοβουλία μας.


* Δημόσια τοποθέτηση της Πρωτοβουλίας για την Kομμουνιστική Aριστερά με αφορμή την εκδήλωση με τίτλο «Ρήγματα στην παγκόσμια ισορροπία. Κίνδυνοι και προκλήσεις για τους λαούς» που διοργανώνεται στην ΑΣΟΕΕ την Παρασκευή 17 Μαρτίου, στις 18:30, με ομιλητές τον Μανόλη Αρκολάκη, τον Βασίλη Λιόση και τον Χρίστο Τουλιάτο.

Το βαθύ κράτος και οι σκοτεινές τέχνες – Η μεγάλη εικόνα πίσω από την αντιρωσική υστερία

Υπάρχει μια υπέροχη σκηνή στην κινηματογραφική ταινία «Συριάνα» όπου οι γραφειοκράτες της CIA αποστασιοποιούνται από τον πράκτορά τους Μπομπ, ρόλο που παίζει ο Τζορτζ Κλούνεϊ, ο οποίος τους δημιουργεί προβλήματα. Ο επικεφαλής αρχίζει να αυτοσχεδιάζει μια αφήγηση για τους υφισταμένους του και με ψυχρή αδιαφορία τούς λέει: «Δημιουργείστε απόσταση ανάμεσα σ’ εμάς και τον Μπομπ. Ο Μπομπ έχει πολύχρονη ιστορία επιχειρησιακών δράσεων. Στην πραγματικότητα, δεν τον ελέγχουμε εδώ και πολλά χρόνια. Μετά τις 11/9, κάποιοι άνθρωποι απέκτησαν μεγάλη ελευθερία κινήσεων, αφέθηκαν να λειτουργούν συναισθηματικά. Οι καιροί είναι περίπλοκοι. Διεξάγεται ήδη έρευνα για τις δραστηριότητες του Μπομπ … βοηθήστε με να λύσουμε το πρόβλημα».

 

Σ’ αυτό το σημείο, η ομάδα συμπληρώνει τις λεπτομέρειες για το πώς θα καταστρέψει  τις διασυνδέσεις της CIA με τον Μπομπ, περιγράφοντάς τον ως έναν πράκτορα που έγινε απατεώνας, ξεγλιστρώντας από το δίχτυ εποπτείας της CIA, αρνούμενος τα πρωτόκολλα και τελικά ξεπουλώντας τον εαυτό του σε αηδιαστικούς ανθρώπους που θέλουν νεκρούς τους  πράκτορες των ΗΠΑ.  Με αυτό τον τρόπο, το κτήνος αποβάλλει έναν αφοσιωμένο υπηρέτη, με ψεύδη και συκοφαντίες, καθαγιασμένα με τη σφραγίδα της επίσημης αρχής.

 

Θα πρέπει να σημειώσουμε τη σημασία των ΜΜΕ σ’ όλη αυτή την ιστορία, παρόλο που είναι φανταστική. Οι σκοτεινές τέχνες της προπαγάνδας δεν αναφέρονται ρητώς, αλλά αποτελούν βασικά εργαλεία που θα δώσουν σάρκα και οστά στην καταστροφή της καριέρας του Μπομπ.  Μήπως όλα αυτά ακούγονται οικεία; Θα έπρεπε. Είναι εκείνο ακριβώς το σενάριο που χρησιμοποιούν οι μυστικές υπηρεσίες ως modus operandi τους, όταν χρειάζεται να αντιμετωπίσουν έναν μη βολικό δημόσιο υπάλληλο.

Θέατρο του παραλόγου

Με τις φήμες της ύφεσης να κροταλίζουν στους αιθέρες, ο ιμπεριαλιστικός μηχανισμός της αντιρωσικής εξωτερικής πολιτικής άρχισε να γυρίζει τα γρανάζια του με ταχύτητα, χρησιμοποιώντας διαρροές και τον Τύπο για να  αποσοβήσει τα κάποια ανοίγματα ειρήνης του Τραμπ. Τον περασμένο μήνα, οι διαρροές προς την Washington Post  οδήγησαν στην αποπομπή του Μάικλ Φλιν από τη θέση του συμβούλου εθνικής ασφαλείας. Τον Φλιν τον «άδειασε»  μάλλον εύκολα  μια διαρροή που προήλθε από το εσωτερικό των μυστικών υπηρεσιών που τον κατηγορούσε ως συνομιλητή και στην πιο κομψή εκδοχή της ως άνθρωπο ευάλωτο στους εκβιασμούς του Κρεμλίνου.

Μετά την απότομη εκδίωξη του Φλιν, επόμενος στόχος ήταν ο υπουργός Δικαιοσύνης Τζεφ Σέσιονς, που τον διαπομπεύουν οι Δημοκρατικοί για τις επαφές του με τον Ρώσο πρέσβη Σεργκέι Κισλιάκ, επαφές τις οποίες δεν ανέφερε στις ακροάσεις για την επικύρωση του διορισμού του.  Εξαπολύονται επίμονες φήμες ότι ο Σέσιονς βρέθηκε στην ίδια αίθουσα με τον Κισλιάκ, στη διάρκεια ενός κοκτέιλ πάρτι.  Συνωμοτούσαν πάνω από τα καναπεδάκια; Αντάλλασσαν κρυφά οδηγίες τυλιγμένες σε προσούτο;  Πιπεριές παραγεμισμένες με πυρηνικούς κωδικούς;  Οι εικασίες φουσκώνουν σαν πυρηνικό μανιτάρι. Δεν αισθάνεστε το ρίγος της προδοσίας;

Βεβαίως, το  FBI  ερευνά τις πιο πεζές επαφές μεταξύ της ομάδας του Τραμπ και της Μόσχας,  ένα σχέδιο που θα καταλήξει είτε στην παραπομπή του Τραμπ για κάποιο είδος προδοσίας ή στην πλήρη και απόλυτη υποταγή του στις επιθυμίες του κατεστημένου της εξωτερικής πολιτικής. Ένα άρθρο των  Times ανέφερε ότι η κυβέρνηση Ομπάμα, τις τελευταίες ημέρες της προεδρίας  του «ειρηνοποιού», έβαλε με σπουδή τα θεμέλια γι’ αυτή την έρευνα διασπείροντας υπαινιγμούς  ότι ο Τραμπ ήταν υπό ρωσική επιρροή. Ως συνήθως, πρόκειται για ανεπίσημα σχόλια που επαινούν τον πατριωτισμό του Ομπάμα, παρόλο που  αυτός ο πιστός υπηρέτης της Γουόλ Στριτ δεν έκανε τίποτε άλλο από το να προσφέρει υπηρεσίες συντήρησης της τελευταίας στιγμής στο επιρρεπές στο χρηματισμό κόμμα του.

Λίγες εβδομάδες πριν, ένας βουλευτής (Ρεπουμπλικάνος, Ντάρελ Άισα) μίλησε αορίστως για το διορισμό ειδικού εισαγγελέα. Τη θέση  του υιοθέτησε ο (Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής) Λίντσεϊ Γκρέιαμ, προτείνοντας να διοριστεί ειδικός εισαγγελέας,  εάν βρεθεί ότι έγιναν επαφές ανάμεσα σε βοηθούς του Τραμπ και τη Μόσχα, ανεξαρτήτως του περιεχομένου τους. Θυμίζει την παροιμία ότι η γυναίκα του Καίσαρα πρέπει να είναι υπεράνω και αβάσιμων υποψιών, όχι απλώς πραγματικών ατοπημάτων. Εν πάση περιπτώσει, ο Γκρέιαμ και ο μονομανής φίλος του Τζον Μακέιν συνεχίζουν τις έντονες δηλώσεις στον Τύπο, επιδιώκοντας τώρα να κλητεύσουν τις μυστικές υπηρεσίες, προκειμένου να αποδειχθεί εάν ισχύουν οι ισχυρισμοί του Τραμπ  για την παγίδευση των τηλεφώνων του από την κυβέρνηση Ομπάμα, αν και ο πρώην διευθυντής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (DNI) Τζέιμς Κλάπερ διέψευσε τη φήμη για την παγίδευση, όπως και ο διευθυντής του FBI Τζέιμς Κομέι,  ζητώντας όμως πλαγίως να  κάνει το ίδιο και  το υπουργείο Δικαιοσύνης. Όπως και να έχει, η απαγόρευση του Φλιν, ο στιγματισμός του Σέσιονς και το πέπλο υποψίας που απλώνεται σε όλη την κυβέρνηση του Τραμπ αποτελούν ισχυρές προειδοποιήσεις των αναστατωμένων παραγόντων της εξωτερικής πολιτικής, ένα σύγχρονο ισοδύναμο των κομμένων κεφαλιών Ρωμαίων στρατιωτών που καρφώνονταν πάνω σε δόρατα σαν μήνυμα από τις ορδές των Βησιγότθων.

Η κακοφωνία υπαινιγμών που περιβάλλει τον Τραμπ είναι  πιθανώς αποτέλεσμα μιας συνεργασίας ανάμεσα στο  υπουργείο Δικαιοσύνης, την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, τη CIA και, αυτό είναι κρίσιμο,  τον κατεστημένο Τύπο. Πέρα από τους διαδρόμους του Καπιτωλίου, οργανώσεις όπως η χρηματοδοτούμενη από τον Τζ. Σόρος MoveOn.org  και η ισχυρή Organizing for Action (OFA) του Μπαράκ Ομπάμα ανεβάζουν τη θερμοκρασία στους δρόμους, δημιουργώντας ορατά σημάδια αναταραχής, μερικές φορές βίαιης, του τύπου που έχει ανατρέψει κυβερνήσεις από τη Βενεζουέλα μέχρι την Ουκρανία εξ ονόματος των δυτικών ολιγαρχών.

Τις τελευταίες εβδομάδες, ο διορισμός από τον Τραμπ του πολεμοκάπηλου  Χ. Ρ. ΜακΜάστερ ως συμβούλου εθνικής ασφαλείας, η ανακοίνωση για την  αχρείαστη αύξηση του στρατιωτικού προϋπολογισμού κατά 54 δισ. δολάρια, η αιφνίδια απαίτηση του Τραμπ για επιστροφή της Κριμαίας στην Ουκρανία, η επικίνδυνη επαναφορά της υστερίας της κυβέρνησης Μπους για το Ιράν, ανάμεσα σε αρκετές άλλες πολεμοχαρείς εκδηλώσεις, μπορούν να ερμηνευτούν ως προσπάθειες ενός νευρικού προέδρου να κατευνάσει το κατεστημένο της εξωτερικής πολιτικής  που χρησιμοποιεί ανελέητα τα ΜΜΕ για να υπονομεύσει και να κυριαρχήσει  ως μόνιμος φύλακας της αυτοκρατορίας.

Απόλυτη κυριαρχία εναντίον της διορατικής ύφεσης

Γιατί, όμως, η Ρωσία αποτελεί μόνιμο στόχο της Ουάσιγκτον; Γιατί λοιδορούνται τα ειρηνικά ανοίγματα προς τη Μόσχα; Όπως διαπίστωσε η ομάδα του Τραμπ, η αποκλιμάκωση της έντασης είναι μη αποδεκτή στην Ουάσιγκτον. Η Ρωσία, μαζί με την Κίνα, αποτελούν τους κορυφαίους στόχους της μακροπρόθεσμης αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Αντιπροσωπεύουν τις δύο μοναδικές χώρες που θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν σοβαρά τις ΗΠΑ στην Ευρασία, η οποία θεωρείται το επίκεντρο της παγκόσμιας οικονομίας του 21 ου αιώνα. Η αποτροπή της εμφάνισης νέων αντιπάλων αποτελεί μακροχρόνια αμερικανική πολιτική, που διατυπώθηκε σαφώς από τον Πολ Γούλφοβιτς εκ μέρους της κυβέρνησης Κλίντον στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Τίποτε απ’ αυτά δεν εκπλήσσει. Ας αναλογιστούμε απλώς τι διακυβεύεται. Στο μακρο-επίπεδο, το συνολικό πρόγραμμα για την παγκόσμια ηγεμονία απειλείται. Όπως έχει σκιαγραφηθεί επί δεκαετίες από τους φωστήρες της εξωτερικής πολιτικής όπως οι Τζορτζ Κέναν, Άλεν Ντάλες, Γούλφοβιτς και  Ζ. Μπρεζίνσκι, το γενικό σχέδιο είναι η απόλυτη  κυριαρχία σε όλο το φάσμα , που σημαίνει έλεγχο της γης, της θάλασσας, του αέρα και του διαστήματος σε πλανητική βάση, με ιδιαίτερη έμφαση στη «μεγάλη ευρασιατική περιοχή», όπως την αποκάλεσε ο αποκρουστικός ΜακΜάστερ σε μια πρόσφατη αντιρωσική ομιλία του.

Εάν η ιστορία αποτελεί οδηγό, για τον Αμερικανό πρόεδρο είναι απαράδεκτο να ξεπαγώσει τις σχέσεις με τη Ρωσία, παρεκτός αν αυτό  συνεπάγεται την παράδοση της Ρωσίας στις αμερικανικές απαιτήσεις. Η εμπιστοσύνη που έδειξε ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ διαλύοντας τη Σοβιετική Ένωση και το Σύμφωνο της Βαρσοβίας οδήγησε σε μια δεκαετία δυτικής λεηλασίας της χώρας του. Ο Βλάντιμιρ Πούτιν έκτοτε αποκατέστησε εν μέρει την οικονομική και στρατιωτική δύναμη της Ρωσίας. Εκεί όπου ο Γκορμπατσόφ ήταν εκμεταλλεύσιμος, ο Πούτιν αποδεικνύεται ανθεκτικός και ανθιστάμενος σε τέτοιες πιέσεις, εκτός από το πεδίο της οικονομίας όπου φαίνεται να έχει υιοθετήσει εν μέρει τη δυτική νεοφιλελεύθερη πολιτική.

Συνεπώς, ο Πούτιν αποτελεί μια απειλή για το προχώρημα της νεοσυντηρητικής εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον. Προώθησε πολλά σχέδια αγωγών που επιταχύνουν τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Δυτική Ευρώπη, μειώνοντας τα κέρδη των δυτικών πολυεθνικών εταιρειών και  εθίζοντας χώρες του ΝΑΤΟ στην κατανάλωση ενέργειας από τη Ρωσική Ομοσπονδία.   Και έχει κάνει κάποιους στρατιωτικούς ελιγμούς που εξόργισαν την ελίτ της Ουάσιγκτον η οποία είχε συνηθίσει να τη γλείφουν οι παρακμασμένες ελίτ των αναπτυσσόμενων χωρών. Εδώ πρόκειται για κάτι διαφορετικό. Για μια χώρα με πυρηνική ισχύ που δεν μπορεί να κατακτηθεί ή να βομβαρδιστεί μέχρι να υποταχθεί. Και το δείχνει.

Μετά τον πετυχημένο διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας, του Κονγκό, του Αφγανιστάν, του Ιράκ, της Λιβύης, της Υεμένης, το χάος που έσπειρε η Δύση στη Μέση Ανατολή εμποδίστηκε στη Συρία. Ύστερα από την επιτυχή επέκταση του ΝΑΤΟ σ’ όλη την Ανατολική Ευρώπη με ελάχιστη εναντίωση, η εξάπλωσή του βρήκε τοίχο στην Ουκρανία. Και στις δύο περιπτώσεις, πίσω από την παρακώλυση της προώθησης του αμερικανικού σχεδίου για παγκόσμια κυριαρχία βρίσκεται η Ρωσία. Γι’ αυτό ακριβώς ο Πούτιν πήρε τη θέση του  Τσάβες ως η πιο δαιμονοποιημένη δημόσια προσωπικότητα στη Δύση.

Ανησυχητικό για τους πλεονέκτες πολιτικούς σχεδιαστές της Ουάσιγκτον είναι το ότι υπάρχει πλήθος νέων οικονομικών δραστηριοτήτων στην Ευρασία σε ελάχιστες εκ των οποίων συμμετέχουν οι ΗΠΑ. Αυτές οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν σχέδια για μια Ευρασιατική Ένωση με επικεφαλής τη Ρωσία, ως εξέλιξη του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, και το όραμα των Κινέζων για τη γρήγορη ανάπτυξη μιας Ενιαίας ζώνης, και ενός Δρόμου. Αυτός θα ήταν στην ουσία ο νέος Δρόμος του Μεταξιού  που εκτείνεται από το Βλαδιβοστόκ μέχρι τη Λισαβόνα, δίνοντας δυναμική στην κινεζική και ρωσική οικονομική επιρροή στην ασιατική και ευρωπαϊκή ήπειρο και ανυψώνοντας χώρες όπως το Κιργιστάν, το Καζαχστάν, το Τατζικιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Ουζμπεκιστάν. Αυτό είναι εφιαλτικό σενάριο για την Ουάσιγκτον, εφόσον κανένας σοβαρός γεωστρατηγικός αναλυτής δεν πιστεύει ότι είναι εφικτή η παγκόσμια ηγεμονία χωρίς την κυριαρχία στην Κεντρική Ασία. Αυτή η κατανόηση τροφοδοτεί την υποκείμενη εχθρότητα απέναντι στη Μόσχα και το Πεκίνο. Δεν έχει καμιά σχέση με τα ακαταπαύστως επαναλαμβανόμενα ψεύδη σχετικά με τη ρωσική επιθετικότητα στην Ανατολική Ευρώπη και την κινεζική επιθετικότητα στη Θάλασσα της  Νότιας Κίνας.  Και δεν έχει καμιά σχέση με τα ψεύδη σχετικά με την παρέμβαση της Μόσχας στις αμερικανικές εκλογές υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ ή με το ότι ο Μάικλ Φλιν θα καταργούσε τις κυρώσεις ως ανόσιο αντάλλαγμα.

Το βαθύ κράτος εναντίον του έθνους – κράτους

Ο Μάικλ Λόφγκριν, επί μακρόν μέλος του προσωπικού του Κογκρέσου, ονομάζει  τις σκοτεινές υπηρεσίες που εργάζονται για να διασφαλίσουν αυτό το πλανητικό σχέδιο, ακολουθώντας το με επιμονή, «βαθύ κράτος», στο ομότιτλο βιβλίο του.

Γράφει ότι το «βαθύ κράτος» περιλαμβάνει βασικά στοιχεία του κράτους εθνικής ασφάλειας, το οποίο εξασφαλίζει τη συνέχιση της πολιτικής παρά τις επιφανειακές αλλαγές από τη μια κυβέρνηση στην επόμενη. Το βαθύ κράτος είναι μια πολεμοχαρής ολιγαρχία, φανατικά προσηλωμένη στην πλήρη κυριαρχία, ορμώμενη από τον πόθο για πλούτο και δύναμη και με το άγχος να χαράξει το όνομά της στην ιστορία. Πιο συγκεκριμένα, λέει ο Λόφγκριν, το βαθύ κράτος περιλαμβάνει το υπουργείο Άμυνας, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τις Εθνικές Υπηρεσίες Πληροφοριών, τη Γουόλ Στριτ, την πολεμική βιομηχανία και το κονσόρτσιουμ της ενέργειας μεταξύ άλλων μεγάλων ιδιωτών παραγόντων.  Μοιράζονται κοινές ατζέντες, λειτουργούν με το σύστημα εναλλαγής υπαλλήλων και όλοι απεχθάνονται τη δημοκρατία, τη διαφάνεια και τη ρύθμιση. Το βαθύ κράτος είναι ο σύνδεσμος ανάμεσα στις στρατιωτικές επεμβάσεις και  τις εμπορικές συμφωνίες  του Ειρηνικού, ανάμεσα στην επιβολή κυρώσεων και στα δάνεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Όλα αυτά τα εργαλεία, είτε είναι όπλα, δάνεια ή νομικές δομές, υπηρετούν έναν και μοναδικό σκοπό: τον έλεγχο των  πόρων του πλανήτη  από μια παγκόσμια ομάδα εταιρικών ελίτ. Μπορεί κανείς να διαπιστώσει πώς αυτά τα τρία εργαλεία πολιτικής και ισχύος προκαλούν τεράστια ζημιά σε μια συγκεκριμένη οντότητα, το έθνος- κράτος. Διότι το έθνος-κράτος θεωρείται πλέον από τις ελίτ ως το μοναδικό εναπομένον οδόφραγμα ανάμεσα στους πληθυσμούς των κατ’ όνομα δημοκρατιών και την ανεμπόδιστη εκμετάλλευσή τους από τις πολυεθνικές, παρόλο που θα μπορούσε λογικά να υποστηρίξουμε ότι το κράτος πιο συχνά υποθάλπει την εκμετάλλευση παρά την αποτρέπει.

Η Δυστοπία που έρχεται

Ποια είναι,  λοιπόν,  η κατεύθυνση όλων αυτών; Ας αφήσουμε στην άκρη τους θεατρινισμούς της προεδρίας Τραμπ και την απομόνωση ή εξάλειψή της.  Με τι θα έμοιαζε μια απόλυτη κυριαρχία αυτών των ελίτ; Πιθανώς θα ήταν σαν μια ενιαία παγκόσμια αγορά, με αδύναμα κράτη, που κυβερνιέται από μια σειρά συνυφασμένων συμφωνιών για τα δικαιώματα των επενδυτών, οι οποίες θα δίνουν τη δυνατότητα στο ιδιωτικό κεφάλαιο να λεηλατεί τους φυσικούς πόρους απελευθερωμένο από κρατικούς περιορισμούς, όπως τα εργατικά δικαιώματα, η περιβαλλοντική προστασία, η φορολόγηση, οι έλεγχοι κεφαλαίων ή οι συνοριακοί δασμοί. Απρόσωπες πολυεθνικές θα ρήμαζαν τον πλανήτη, οι ανώνυμοι διορισμένοι τους θα επάνδρωναν τους μοχλούς της εξουσίας πίσω από τα αντανακλαστικά τζάμια των τυλιγμένων στα σύννεφα πύργων τους, απρόσιτοι και μη εκλεγμένοι από τις στρατιές των άπορων που θα περιφέρονται στις κατεστραμμένες εκτάσεις από κάτω τους. Οι συγχωνευμένες δυνάμεις του εταιρικού ελιτισμού θα μετακινούσαν ψυχρά εργαζόμενους μεταξύ των ηπείρων, θα απειλούσαν και θα κατέστρεφαν τις απείθαρχες οικονομίες μέσω της νομισματικής φυγής και του ελέγχου των τροφίμων και θα συνέχιζαν να καταναλώνουν ένα υπερμέγεθες ποσοστό των παγκόσμιων πόρων. Αυτό θα εκπλήρωνε τα ηγεμονικά όνειρα του πάλαι ποτέ διευθυντή πολιτικού σχεδιασμού του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Τζορτζ Κέναν, ο οποίος κάποτε υποστήριξε ότι πρέπει να αφήσουμε στην άκρη τις ανθρωπιστικές ανησυχίες και  να «ασχοληθούμε με τις έννοιες της καθαρής ισχύος», ώστε να ελέγχουμε καλύτερα και να καταναλώνουμε το μέγιστο μέρος των παγκόσμιων πόρων, προφανώς ένα προνόμιο που το αξίζουν οι ελίτ των λευκών  και κάποιοι επιλεγμένοι μανδαρίνοι από τις άλλες εθνότητες με ειδική άδεια.

Μια εγκληματική εταιρική κοινοπολιτεία, που θα στηρίζεται στο δολάριο ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, ενισχυμένο με την απειλή του πολέμου και της οικονομικής κατάρρευσης, θα κωφεύει στις διαμαρτυρίες των από κάτω και οι οπλισμένοι δορυφόροι της θα στοχεύουν τους πληθυσμούς όπως οι ηλιόλουστοι μεγεθυντικοί φακοί πάνω σε μια φάλαγγα μυρμηγκιών. Το νόμισμα θα ήταν εξ ολοκλήρου ψηφιοποιημένο. Αυτή η ενέργεια θα πλασαριζόταν ως θετική, εφόσον θα εξασφάλιζε καλύτερη φορολογική λογοδοσία και συνεπώς χρηματοδότηση μελλοντικών προγραμμάτων κοινωνικής ανάτασης. Μάλλον θα χρησιμοποιηθεί ως μέσο ολοκληρωτικού οικονομικού ελέγχου των πληθυσμών. Ο πλούτος των ελίτ θα θεσμοποιηθεί. Η ιδέα ότι μπορεί κάποιος να πάρει τα χρήματά του θα σβήσει μαζί με την πλασματική ιδιοκτησία τους.

Το επιλεγμένο εργαλείο εξουσίας αυτής της εταιρικής ελίτ θα είναι η τρομοκρατία (στο βαθμό που δεν είναι ήδη). Πλήγματα χειρουργικής ακρίβειας, στρατιωτικά, οικονομικά ή ειδησεογραφικά, θα «κρατούν πειθαρχημένο τον όχλο» , καθώς όλες οι κοινωνίες υποδουλώνονται  στους οιωνούς του πολέμου, στο φόβο της μη πρόσβασης σε χρήματα και στη λάσπη των ανήθικων ΜΜΕ. Το «βαθύ κράτος» θα γίνει ένας όρος  παρωχημένος, καθώς το έθνος-κράτος θα υποχωρεί στη μνήμη ως κατάλοιπο μιας σκοτεινής εποχής αλληλοσπαραγμών.

Σε τελική ανάλυση, η θρησκεία της ελεύθερης αγοράς που επικρατεί στα κέντρα εξουσίας πραγματικά πρεσβεύει πως ο πλανήτης θα ευημερούσε χωρίς τα έθνη-κράτη. Όπως  μας θυμίζει μια άλλη σκηνή του «Συριάνα», το κεφάλαιο έχει μια πολύ διαφορετική κοσμοθεώρηση από την πλειονότητα των εργαζομένων που συνεχίζουν να πιστεύουν ότι το κράτος μπορεί να παίξει κάποιο  ρόλο στην υπεράσπιση των συμφερόντων τους.  Σε κάποιο σημείο της ταινίας, ένας πετρελαιάς του Τέξας ονόματι Ντάνι Ντάλτον  κάνει διάλεξη  στον δικηγόρο Μπένετ Χόλιντεϊ για  τον αληθινό ορισμό της διαφθοράς. «Η διαφθορά!; Διαφθορά είναι η κυβερνητική παρέμβαση στην αγορά με τη μορφή των κρατικών ρυθμίσεων. Αυτό λέει ο Μίλτον Φρίντμαν. Και πήρε Νόμπελ!».

Οι ΗΠΑ ήδη εφαρμόζουν το μιλιταρισμό της ελεύθερης αγοράς, αρνούνται να αναγνωρίσουν σύνορα, νομικούς περιορισμούς ή γεωστρατηγικές δικαιοδοσίες. Γιατί να μην το κάνει η ελεύθερη αγορά και το εμπόριο;

Τα καλά νέα είναι ότι, αν κανείς σκαρφάλωνε στο υπερπρονομιούχο 1% του αμερικανικού πληθυσμού, υπηρετώντας  σαν παράσιτο στα γκριζομάλλικα οπίσθια του εταιρικού κτήνους, θα μπορούσε να έχει ένα μερίδιο αφάνταστης πολυτέλειας, εκεί ψηλά στα σύννεφα, ρουφώντας σαμπάνια με χυμό πορτοκάλι καθώς ταξιδεύει ανάμεσα στις περιφραγμένες μητροπόλεις του κόσμου, όπου αναμειγνύονται οι απάτριδες ελίτ.


Ο Jason Hirthler είναι βετεράνος του κλάδου των επικοινωνιών και συγγραφέας του The Sins of Empire: Unmasking American Imperialism. Ζει στη Νέα Υόρκη.

Πηγή: Counterpunch

Μετάφραση: Αριάδνη Αλαβάνου

Μεταξύ της νεοφιλελεύθερης Σκύλλας και της φασιστικής Χάρυβδης η Γαλλία

Με την ελπίδα τα πιο απρόβλεπτα σενάρια να μείνουν στα χαρτιά οδεύουν στις κρίσιμες γαλλικές προεδρικές εκλογές της 23ης Απριλίου τα επιτελεία των βασικών υποψηφίων, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν νίκη στη δεύτερη Κυριακή του νεοφιλελεύθερου Εμανουέλ Μακρόν, που εργαζόταν στην τράπεζα Ρότσιλντ και διετέλεσε σύμβουλος και στη συνέχεια υπουργός Οικονομικών του Φρανσουά Ολάντ.

Μέχρι τότε ωστόσο κανείς δεν θα κοιμάται ήσυχος. Οι δημοσκοπήσεις (αν εξακολουθούν να έχουν κάποια σημασία οι μετρήσεις τους) βγάζουν πρώτη την επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου, φασίστρια Μαρίν Λεπέν, στις εκλογές της πρώτης Κυριακής με 26%, ενώ για τη δεύτερη Κυριακή τη δείχνουν σταθερά δεύτερη με το ανώτερο ποσοστό στο 45%. Υπό τον όρο φυσικά ότι η συμμετοχή θα κινηθεί σε φυσιολογικά επίπεδα, γύρω στο 65%, οπότε θεωρείται αδύνατο η Λε Πεν να φτάσει τα 15 εκ. ψήφων που χρειάζεται όταν ποτέ στο παρελθόν δεν έχει ξεπεράσει τα 6 εκ.Ο Μακρόν βλέπει την πλάτη της Λε Πεν την πρώτη Κυριακή με 24%, ενώ τη δεύτερη Κυριακή αναδεικνύεται νικητής με ένα ποσοστό της τάξης του 54%. Μεγαλύτερη ωστόσο σημασία δεν έχουν τα ποσοτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων. Έχει για παράδειγμα η μέτρηση που δείχνει την κόρη του Ζαν Μαρί Λε Πεν να διαθέτει το μεγαλύτερο προβάδισμα έναντι του αντιπάλου της, Εμ. Μακρόν, στους νέους ηλικίας 18 ως 24 ετών: 39% έναντι 21%. Ή, η συντριπτική της υπεροχή στους χειρώνακτες εργάτες όπου προηγείται με 49%. Επίσης, στους απόφοιτους λυκείου όπου προπορεύεται με 36% έναντι 15% που κερδίζει ο πρώην τραπεζίτης.

Η μαζική απόρριψη του Μακρόν από τα κοινωνικά στρώματα που πλήρωσαν πρώτα το λογαριασμό της κρίσης εξηγείται (και μπορούσε εύκολα να προβλεφθεί) εξ αιτίας του πρωταγωνιστικού ρόλου που διαδραμάτισε στην εφαρμογή της νεοφιλελεύθερης πολιτικής του Ολάντ. Το όνομά του, για παράδειγμα, φέρει ο νόμος που διεύρυνε το ωράριο λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων, ενώ είναι ηθικός αυτουργός όλων των μέτρων που φιλελευθεροποίησαν την οικονομία έτσι ώστε το 2016 το 86,4%των συνολικών προσλήψεων να είναι προσωρινές θέσεις κι εξ αυτών το 80% να αφορά συμβάσεις διάρκειας μικρότερης του 1 μήνα! Η θαλπωρή που προσέφερε το Σοσιαλιστικό Κόμμα στην ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική του τραπεζίτη Μακρόν εξηγεί επιπλέον τις αιτίες της ελεύθερης πτώσης του, όπως δείχνουν τα εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά, της τάξης του 13,5%, που συγκεντρώνει στις δημοσκοπήσεις ο εκλεκτός των Σοσιαλιστών, Μπενουά Αμόν, αδυνατώντας έστω και να προσεγγίσει τον ιστορικό του αντίπαλο της κεντροδεξιάς και πανταχόθεν βαλλόμενο Φρανσουά Φιγιόν που φαίνεται να συσπειρώνει ακόμη και τώρα το 19,5% των ψηφοφόρων. Κι αφού μάλιστα οι αποχωρήσεις πρωτοκλασάτων στελεχών του έχουν λάβει μορφή επιδημίας, μετά τις αποκαλύψεις για τις χαριστικές μισθοδοσίες στα μέλη της οικογένειάς του. Σκάνδαλα που επέτειναν στο έπακρο καθιστώντας μη αντιστρεπτή τη φθορά του παραδοσιακού δικομματικού πολιτικού συστήματος.

Το στοίχημα επομένως που ανέλαβε η αστική τάξη της Γαλλίας δίνοντας το χρίσμα στον Μακρόν είναι πολύ υψηλού ρίσκου, δεδομένου ότι ο πρώην υπάλληλος των Ρότσιλντ στο δεύτερο γύρο εμφανίζει την μικρότερη δυνατή συσπείρωση μεταξύ όσων βρίσκονται στην Αριστερά κι ενδιαφέρονται για τα κοινωνικά – εργατικά δικαιώματα. Πολύ δικαιολογημένα για παράδειγμα το 45% των ψηφοφόρων του Μελανσόν δε θα ψηφίσει τον Μακρόν τη δεύτερη Κυριακή.

Σε αυτό το πλαίσιο, το κενό μιας Αριστεράς που θα αποκαλύπτει και θα αναδεικνύει το ζήτημα της εξόδου από το ευρώ και την ΕΕ φαντάζει όχι απλώς αβυσσαλέο, μα και απειλητικό! Γιατί, σε επίπεδο δημαγωγίας το καλύπτει εδώ και τώρα η ρατσιστική άκρα Δεξιά του Εθνικού Μετώπου μόνο και μόνο για να εκφράσει τα συμφέροντα τμημάτων του γαλλικού κεφαλαίου που συνθλίβονται από τη γερμανική μπότα, χωρίς να μπορεί κανείς να αποκλείσει πως ζητούμενο, τελικά, από την αντι-ΕΕ ρητορεία της Λε Πεν δεν είναι μια καλύτερη συμφωνία προς όφελος των γάλλων τραπεζιτών και βιομηχάνων. Κι έτσι, τα εργατικά συμφέροντα μένουν για μια ακόμη φορά χωρίς εκπροσώπηση…

Πηγή: leonidasvatikiotis.wordpress.com

Δήλωση οπαδών της ΑΕΚ σχετικά με τα τελευταία γεγονότα στην Νέα Φιλαδέλφεια

Την τελευταία περίοδο, με αφορμή το γήπεδο της ΑΕΚ, πληθαίνουν διαρκώς τα περιστατικά που αμαυρώνουν το ήθος και την δημοκρατική ευαισθησία όχι μόνο του ιστορικού σωματείου της ΑΕΚ και των οπαδών της, αλλά ολόκληρης της πόλης της Νέας Φιλαδέλφειας. Εμείς, οπαδοί της ΑΕΚ και, ταυτοχρόνως, πολίτες που σέβονται την δημοκρατία δηλώνουμε ότι:

1. Το γήπεδο της ΑΕΚ πρέπει να κατασκευαστεί στην Νέα Φιλαδέλφεια, στον φυσικό χώρο της ΑΕΚ, σεβόμενοι την ιστορία της αγαπημένης μας ομάδας και τον τόπο στον οποίο μεγαλούργησε, σεβόμενοι κυρίως τους μικρασιάτες πρόσφυγες που έφτιαξαν το προηγούμενο γήπεδο στον ίδιο ακριβώς χώρο, χρησιμοποιώντας ακόμα και τα χέρια τους. Η Νέα Φιλαδέλφεια είναι η φυσική έδρα της ΑΕΚ, εκεί ήταν το γήπεδο μας, εκεί θέλουμε να ξαναφτιαχτεί. Διαφωνούμε κάθετα με απόψεις του στυλ «δεν μας ενδιαφέρει αν, πού και πότε θα φτιαχτεί γήπεδο της ΑΕΚ».

2. Τα τελευταία γεγονότα στην Νέα Φιλαδέλφεια και οι τραμπουκισμοί εις βάρος μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, σε καμιά περίπτωση δεν εκφράζουν τον λαό της ΑΕΚ, έναν λαό που όποτε χρειάστηκε απέδειξε τα δημοκρατικά και αγωνιστικά του χαρακτηριστικά. Από την καταγγελία του πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία και το ιστορικό φιλικό με τη Παρτιζάν, στα φιλοπαλαιστινιακά συνθήματα εναντίον της Μακάμπι, στην αποδοκιμασία του πολέμου των ΗΠΑ ενάντια στην «τρομοκρατία», μέχρι τα πανό με τις φωτογραφίες του Μπερκίν Ελβάν και του Αλέξη Γρηγορόπουλου, στην παρουσία στα μεγάλα αντιμνημονιακά συλλαλητήρια, με αποκορύφωμα την μεγάλη συγκέντρωση για το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα, αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Καταγγέλλουμε με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο τις τραμπούκικες επιθέσεις μια μικρής μειοψηφίας στοιχείων που δεν τιμούν με την συμπεριφορά τους την ιστορία και το ήθος του ΑΕΚτζή. Επιθέσεις σε στέκια (Στρούγκα) αλλά και σε δημοτικούς συμβούλους δεν έχουν καμιά σχέση με τις δημοκρατικές παραδόσεις της ομάδας και της πόλης. Μιας πόλης που, καλώς ή κακώς, τίμησε με την ψήφο της την παρούσα δημοτική αρχή, την οποία ψήφισαν φίλοι και οπαδοί της ΑΕΚ ως πολίτες της Νέας Φιλαδέλφειας.

3. Το γήπεδο της ΑΕΚ πρέπει να φτιαχτεί με σεβασμό στο περιβάλλον και με σεβασμό στις διαφορετικές απόψεις. Δεν είναι εγκάθετοι του Μελισσανίδη όσοι διαφωνούν με την δημοτική αρχή και δεν είναι εγκάθετοι της δημοτικής αρχής όσοι διαφωνούν με τον Μελισσανίδη. Το γήπεδο πρέπει να ικανοποιεί τις ανάγκες του λαού της ΑΕΚ και των πολιτών της Νέας Φιλαδέλφειας. Αυτός ο λαός δεν έχει κανένα συμφέρον από τις επιχειρηματικές μπίζνες διοικούντων της ομάδας και δεν πρέπει κανένας φίλος της ΑΕΚ να παρασύρεται σε ένα παιχνίδι εντυπώσεων για το οποίο φέρει μεγάλες ευθύνες η διοίκηση. Επειδή όντως «είναι διαφορετικό να είσαι ΑΕΚ» και επειδή «ΑΕΚ σημαίνει ζούμε εξεγερμένοι και όχι σαν ρουφιάνοι και προσκυνημένοι», θα πρέπει να έχουμε υπόψιν μας ότι στόχος μας είναι η κατά το δυνατόν πιο άμεση κατασκευή του γηπέδου της αγαπημένης μας ομάδας και όχι το να αποτελέσουμε τον οπαδικό στρατό διοικούντων που δεν έχουν βάλει ούτε ένα ευρώ για την κατασκευή του γηπέδου και πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες.

4. Η διοίκηση της ΑΕΚ θα πρέπει να σταματήσει να παριστάνει τον Πόντιο Πιλάτο. Έχει συμβάλλει στην όξυνση της κατάστασης και θα έχει ευθύνες σε οποιαδήποτε περαιτέρω όξυνση με την στοχοποίηση του δημάρχου. Η διοίκηση όχι μόνο δεν κάνει τίποτα για να σταματήσει τις τραμπούκικες συμπεριφορές που προαναφέραμε, αλλά και με συστηματικές διαρροές σε φιλικά ΜΜΕ και με εξώδικα καλλιεργεί αυτό το νοσηρό κλίμα που πάει να επιβληθεί σε όλη την πόλη. Δεν είναι άμοιρη των ευθυνών της για τις καθυστερήσεις στην δημιουργία του γηπέδου, παρά τις προσπάθειές της να πείσει για το αντίθετο.

5. Ο λαός της πόλης ανεξάρτητα αν συμφωνεί κάνεις ή διαφωνεί, ψήφισε όχι στο συγκεκριμένο σχέδιο της Δικέφαλος ΑΕ. Οι τοποθετήσεις όλων των δημοτικών παρατάξεων που διεκδικούσαν την ψήφο των πολιτών της Ν.Φ. για το θέμα του γηπέδου ήταν γνωστές προεκλογικά και άρα συνεκτιμήθηκαν από τους ψηφοφόρους. Αρκεί να θυμηθούμε πως η Δικέφαλος ΑΕ στήριζε συγκεκριμένη δημοτική παράταξη και το βροντοφώναζε προεκλογικά, αφού υπήρχε υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος που απολάμβανε της πλήρους στήριξης από την Δικέφαλος αλλά και από την ΠΑΕ. Η δημοτική αρχή, προεκλογικά, είχε τοποθετηθεί για το θέμα του γηπέδου και οφείλει να τιμήσει αυτή την ψήφο και να αντισταθεί όσο και όπως μπορεί. Εμείς και ως ΑΕΚΤΖΗΔΕΣ, ανεξάρτητα αν συμφωνούμε ή όχι με αυτό που ψήφισε ο λαός της πόλης, την χαιρετίζουμε γι’ αυτό. Οι πολιτικές ηγεσίες εκλέγονται για να κάνουν αυτά στα οποία δεσμεύονται.

6. Ευθύνες, όμως, για την κατάσταση υπάρχουν σε πολλές άλλες πλευρές. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ενώ προεκλογικά είχε τοποθετηθεί πως θα αντικαταστήσει τον φωτογραφικό νόμο της ΝΔ (προηγούμενης κυβέρνησης) για το γήπεδο με νέο δικό της νόμο (φιλικότερο προς το περιβάλλον) όχι μόνο δεν το έκανε αλλά και μέσω παραγόντων της (Δούρου, Σκουρλέτης κα) επιμένει να προχωρήσει το σχέδιο ως έχει. Εντύπωση επίσης προκαλεί και η αφωνία σχετικά με τα γεγονότα από μεριάς της κυβέρνησης αλλά και των υπολοίπων κομμάτων, τα οποία θα έδειχναν μεγαλύτερη ευαισθησία εάν συνέβαιναν τέτοιου είδους γεγονότα αλλού (πχ στα Εξάρχεια). Τέλος, οι ευθύνες του ΣΤΕ που τα έκρινε όλα συνταγματικά αγνοώντας επιδεικτικά πως η βάση του συντάγματος μας είναι ότι «όλες οι εξουσίες πηγάζουν από τον κυρίαρχο λαό» είναι επίσης τεράστιες.

ΥΓ1: Είναι κατανοητές οι ανάγκες των ΜΜΕ για την νομή της διαφημιστικής πίτας του ΟΠΑΠ, αλλά η ανεξάρτητη και μαχητική δημοσιογραφία δεν πρέπει να κρέμεται από τις επιχορηγήσεις του ΟΠΑΠ. Η μετάθεση των ευθυνών στην διοίκηση του δήμου και προσωπικά στον δήμαρχο Άρη Βασιλόπουλο είναι ένα παραμύθι που βολεύει αρκετούς (πχ περιφέρεια Αττικής), δεν δίνει όμως καμιά λύση στο θέμα της κατασκευής του γηπέδου.

ΥΓ2: Να πάρουν θέση όλοι για τους τραμπουκισμούς που λαμβάνουν χώρα στην Νέα Φιλαδέλφεια. Όταν λέμε όλοι, εννοούμε όλοι: Διοίκηση ΑΕΚ, ORIGINAL 21, κυβέρνηση, περιφέρεια Αττικής, κόμματα, δημοτικές παρατάξεις.

Υπερασπιζόμαστε την δημοκρατία υπερασπιζόμενοι την ιστορία της ΑΕΚ.

Υπερασπιζόμαστε την ιστορία της ΑΕΚ υπερασπιζόμενοι την δημοκρατία.


Ακολουθούν οι υπογραφές, με αλφαβητική σειρά

Αραμπατζής Βασίλης
Βασιλείου Αργύρης
Βασιλείου Παντελής
Βασιλείου Φραγκίσκος
Γεωργέλλη Μαρία
Καράμπαλη Έφη
Καρβουνιάρης Τάσος
Κατσούλας Στάθης
Κολμανιώτης Γιάννης
Κοντοσταύλου Ειρηνη
Κοντούδης Γιώργος
Κουτουλίδης Νίκος
Κυριακάκης Ηλίας
Λυγκουνάκης Γιώργος
Μακρίδου Νανά
Μάλλιαρης Νίκος
Μανώλας Γιάννης
Μανώλας Χρήστος
Μερτινός Νίκος
Μπανιάς Βαγγέλης
Νικολάου Θωμάς
Πάγκαλος Μανώλης
Παλαιολόγου Μαρία
Παπαδόπουλος Θάνος
Παπανάγνου Νίκος
Πασσαλίδης Γιωργος
Ρήγος Γιάννης
Στέφου Όλγα
Τερζάκης Σταύρος
Τερζόγλου Παναγιώτης
Τσαρούχας Πασχάλης
Φιλιούσης Κώστας
Χατζημιχαήλ Μαργαρίτα
Χατζόπουλος Νίκος

* Για όποιον και όποια (φίλο και οπαδό της ΑΕΚ) θέλει να υπογράψει το κείμενο, μπορεί να στείλει το ονοματεπώνυμό του στο gipedoaek2017@gmail.com

Αναταραχή στα Σκόπια. Ο εθνικισμός σανίδα σωτηρίας για τις εγκληματικές ελίτ

Το πολιτικό θερμόμετρο ανεβαίνει γρήγορα εδώ και αρκετό καιρό στα Σκόπια. Έφτασε σε πολύ υψηλό σημείο την 1η Μαρτίου, όταν ο πρόεδρος Τζόρτζε Ιβάνοφ αρνήθηκε να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στη Σοσιαλδημοκρατική Ένωση της Μακεδονίας (SDSM — Social Democratic Union of Macedonia).

Ούτε το κυβερνών δεξιό κόμμα VMRO-DPMNE (Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση- Δημοκρατικό Κόμμα για τη Μακεδονική Εθνική Ενότητα, αυτοαποκαλείται χριστιανοδημοκρατικό), ούτε η αντιπολιτευόμενη SDSM κέρδισαν την αναγκαία πλειοψηφία, στις εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου, ώστε να σχηματιστεί κυβέρνηση. Μόνο πρόσφατα και αφού την υποστήριξαν βουλευτές από τρία εθνοτικά αλβανικά κόμματα, απέκτησε η SDSM τις υπογραφές βουλευτών που την καθιστούσαν ικανή να ζητήσει την εντολή. Η άρνηση του προέδρου να δώσει την εντολή στο εν λόγω κόμμα υπερβαίνει τις αρμοδιότητές του και αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του συντάγματος – ο πρόεδρος είναι υποχρεωμένος να δίνει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε όποιο κόμμα ή συνασπισμό έχει τον αναγκαίο αριθμό υπογραφών βουλευτών.Δεν είναι η πρώτη φορά που ο πρόεδρος Ιβάνοφ ενεργεί σαν πιόνι του κόμματος VMRO-DPMNE, το οποίο κατέχει την κυβερνητική εξουσία από το 2006. Το 2016, η παραχώρηση εκ μέρους του προληπτικής αμνηστίας σε εγκληματίες πολιτικούς[1] έδωσε το έναυσμα για ένα κύμα αντικυβερνητικών διαδηλώσεων. Έτσι, η έκπληξη που εξέφρασε η αντίδραση στην τρέχουσα εντελώς προβλέψιμη προεδρική ενέργεια μπορεί να είναι μόνο προϊόν κακής ανάλυσης ή απλοϊκών προσδοκιών ότι οι νομικοί ή συνταγματικοί κανόνες μπορούν να συνιστούν δυνητικό περιορισμό για τους εγκληματίες πολιτικούς που θέλουν να επιβιώσουν. Διότι η πραγματικότητα έχει δείξει επανειλημμένα το αντίθετο.

Το γεγονός ότι αυτή η ενέργεια του προέδρου ευνοεί το VMRO-DPMNE, και είναι αντισυνταγματική και αποσταθεροποιητική για τη χώρα συνολικά, δεν καθιστά λιγότερο ορθολογική γι’ αυτό το κόμμα τη χρησιμοποίησή της , προκειμένου να διασωθεί. Η απώλεια της κυβερνητικής εξουσίας σημαίνει ότι θα κληθούν να λογοδοτήσουν για εγκληματικές πράξεις πολλοί υψηλά ιστάμενοι αξιωματούχοι και συνεργάτες του VMRO-DPMNE (όπως επίσης και της DUI–Democratic Union for Integration, Δημοκρατικής Ένωσης για την Ενσωμάτωση, του κόμματος που σχηματίστηκε από τους Αλβανούς αντάρτες της σύγκρουσης του 2001, το οποίο από το 2008 έχει συνασπιστεί με το VMRO-DPMNE). Υπάρχει αφθονία αποδεικτικών στοιχείων –τα περισσότερα από αυτά αποκαλύφθηκαν το 2015, με το σκάνδαλο της παρακολούθησης 20.000 πολιτών μέσω παγίδευσης των τηλεφώνων– ορισμένα από τα οποία ήδη ερευνώνται από την προσφάτως ιδρυθείσα Ειδική Εισαγγελική Υπηρεσία, οι δραστηριότητες της οποίας είναι πιθανόν να αποκτήσουν δυναμική υπό μια νέα κυβέρνηση χωρίς το VMRO-DPMNE.

Η συμπεριφορά του εν λόγω κόμματος κινείται και συχνά ξεπερνά τα όρια της νομιμότητας, αλλά είναι πολύ λογική. Το πιο δύσκολο είναι να αποκωδικοποιηθούν οι αντιδράσεις της SDSM, των αλβανικών κομμάτων και της «διεθνούς κοινότητας», που παίζουν αρνητικό ρόλο εντείνοντας αντί να συμβάλουν στο ξεκαθάρισμα του σημερινού χάους.

Ο πρόεδρος Ιβάνοφ επικαλέστηκε απειλές για την κυριαρχία και ανεξαρτησία της χώρας ως δικαιολογίες για την άρνηση της εντολής σχηματισμού κυβέρνησης. Στη δημόσια δήλωσή του, ως βασικό λόγο της απόφασής του ανέφερε τη λεγόμενη «Αλβανική Πλατφόρμα». Δήλωσε: “η πλατφόρμα είναι ένα μετεκλογικό ντοκουμέντο που συντάχθηκε και υπογράφηκε σε μια ξένη χώρα, στο υπουργικό συμβούλιο ενός ξένου κρατικού παράγοντα και με τη μεσολάβηση του πρωθυπουργού μιας ξένης χώρας (του Αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα)”. Πρόσθεσε επίσης ότι «η πλατφόρμα απειλεί την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της χώρας, φέρνοντάς την σε θέση υποτέλειας και εξάρτησης από άλλο κράτος. Με αυτή την πλατφόρμα η Δημοκρατία της Μακεδονίας εκβιάζεται και τίθενται σε κίνδυνο ο ενιαίος χαρακτήρας της, η κυριαρχία και η ανεξαρτησία της».

Τι είναι αυτή η «Αλβανική Πλατφόρμα» στην οποία αναφέρεται;

Βασικά, είναι ένας κατάλογος αξιώσεων που πρόβαλαν τα τέσσερα αλβανικά κόμματα (DUI, DPA, BESA και Συμμαχία για τους Αλβανούς), που όλα μαζί κατέλαβαν 20 έδρες στις εκλογές του Δεκεμβρίου, ως όρο για να παράσχουν την υποστήριξή τους σε ενδεχόμενο κυβερνητικό συνασπισμό. Μετά τις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις μεταξύ του VMRO-DPMNE και του DUI–του εταίρου του επί οκτώ χρόνια—η SDSM πέτυχε να συγκεντρώσει τις αναγκαίες, για να έχει δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης, υπογραφές από αλβανικά κόμματα. Και το πέτυχε αποδεχόμενη την «Αλβανική Πλατφόρμα» ή τμήματά της. Μπορεί κανείς μόνο να εικάσει το περιεχόμενο της πλατφόρμας και τι έχει συμφωνηθεί, καθώς η διαδικασία της διαπραγμάτευσης κάθε άλλο παρά διαφανής ήταν. Οι ασαφείς και διφορούμενες αντιδράσεις των αξιωματούχων της SDSM όσον αφορά αυτό το θέμα όχι μόνο δεν κατεύνασαν τις υποψίες, αντίθετα διευκόλυναν την προπαγανδιστική μηχανή του VMRO-DPMNE. Επίσης δυνάμωσαν τους φόβους για υποτιθέμενες παραχωρήσεις, όπως το να γίνουν τα αλβανικά επίσημη γλώσσα τους κράτους (δηλαδή και σε περιοχές της χώρας που δεν κατοικούνται από αλβανόφωνους πληθυσμούς), και για ανακίνηση θεμάτων που προκαλούν ανησυχίες ακόμη και σε γειτονικές χώρες, π.χ. στη Σερβία, όπως η υποτιθέμενη συμφωνία να αναγνωριστεί «η γενοκτονία που διαπράχθηκε εις βάρος των Αλβανών από το 1912-1956».

Τόσο η χρονική στιγμή όσο και το ασαφές περιεχόμενο της «Αλβανικής Πλατφόρμας» έχουν αποδειχθεί επιζήμια. Αφ’ ενός χρησιμεύουν ως δικαιολογία για τον πρόεδρο ώστε να μην αναθέσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, αφ’ ετέρου χρησιμεύουν ως εργαλείο για να επιταθεί αντί να επιλυθεί το τρέχον πολιτικό αδιέξοδο. Δεδομένου ότι οι κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές και εθνοτικές αδικίες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο αυτής της εκρηκτικής πολιτικής αναμονής στην οποία βρίσκεται τώρα η χώρα, είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς ποια είναι η κοινωνική αξία αυτής της πλατφόρμας.

Το πιο σοβαρό είναι ότι η «Αλβανική Πλατφόρμα» χρησιμεύει για να μετατοπιστεί η οξυμένη πολιτική συζήτηση και οι διαχωριστικές γραμμές από το πλαίσιο της λογοδοσίας για την εγκληματική πολιτική και τις κοινωνικές αδικίες στο πλαίσιο της πολιτικής των εθνοτικών ταυτοτήτων και του εθνικισμού. Πριν από την αναγγελία της «Αλβανικής Πλατφόρμας», οι εθνοτικές αξιώσεις ήταν σε μεγάλο βαθμό απούσες από τον δημόσιο λόγο. Τα περασμένα δύο χρόνια, την κοινή γνώμη, ανεξαρτήτως εθνοτικής προέλευσης, την απασχολούσε, και κινητοποιούνταν με μαζικές διαδηλώσεις, η νεοφιλελεύθερη λεηλασία της χώρας, του κράτους, των θεσμών και των κοινών αγαθών από την εγκληματική συμμαχία, του VMRO-DPMNE με το αλβανικό κόμμα   DUI – από κόμματα, δηλαδή, και των δύο εθνοτήτων. Η παράδοση σε εθνοτικές αξιώσεις και παραχωρήσεις τούτη τη στιγμή το μόνο που εξυπηρετεί είναι να αποσπαστεί η προσοχή από τα πραγματικά προβλήματα, που αφορούν τη λογοδοσία για τα αδικήματα του παρελθόντος και το νεοφιλελεύθερο πλαίσιο μέσα στο οποίο ανθεί η εγκληματική πολιτική.

Όπως ήταν αναμενόμενο, το ότι τέθηκαν ξανά στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης εθνοτικές αξιώσεις ήταν η χρυσή ευκαιρία για την προπαγανδιστική μηχανή του VMRO-DPMNE. Η ασάφεια και η μυστικότητα που περιβάλλουν την «Αλβανική Πλατφόρμα» δημιουργεί εκείνο το κλίμα μέσα στο οποίο οξύνονται οι εθνικιστικές διαθέσεις. Υπέρ του VMRO διαδηλώσεις έγιναν σε όλη τη χώρα και ήταν πολύ αποτελεσματικές στο να παρεμποδίζουν διαδηλώσεις κατά της απόφασης του προέδρου, λόγω του φόβου των συγκρούσεων ανάμεσα στις δύο ομάδες. Και ενώ η πιο πρόσφατη κινητοποίηση που οργανώθηκε από το VMRO-DPMNE φαινόταν άτονη και υπαγορευμένη, το εθνικιστικό συναίσθημα που εξαπέλυσε η «Αλβανική Πλατφόρμα» φαίνεται να έχει διαποτίσει τις κινητοποιήσεις με νέα ενεργητικότητα. Αν και αυτό δεν αποκλείει το ότι οι κινητοποιήσεις ενορχηστρώνονται απευθείας από το VMRO-DPMNE, όπως μαρτυρούν αναφορές ότι οι μαθητές των σχολείων αναγκάστηκαν να συμμετάσχουν μαζικά στις διαδηλώσεις.

Εν τω μεταξύ, με μια ευφυή προπαγανδιστική κίνηση, το VMRO-DPMNE εξέδωσε δημόσια δήλωση την επομένη της απόφασης του προέδρου, λέγοντας ότι μετά χαράς θα συμφωνούσε σε μια νέα κυβέρνηση των Σοσιαλδημοκρατών της SDSM, αν εγκατέλειπαν την «Αλβανική Πλατφόρμα», παρουσιάζοντας μια εικόνα θύματος που θυσιάζεται για το καλό της χώρας.

Αντιδρώντας στους φόβους για την έλλειψη σαφήνειας της «Αλβανικής Πλατφόρμας» , η SDSM και οι διάφορες φιλελεύθερες οργανώσεις πολιτών υιοθέτησαν μια χαλαρή μετα-εθνική προσέγγιση και διαβεβαίωσαν ότι είναι προσηλωμένες στον πολυπολιτισμό και σε θετικές ενέργειες, κάνοντας ελάχιστα για να διαλύσουν τους φόβους, θεωρώντας τους κατάλοιπα καιρών που έχουν παρέλθει προ πολλού. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί με δύο τρόπους: ή ότι, λόγω της αδύναμης προπαγανδιστικής τακτικής και της λανθασμένης ανάλυσης, δεν μπορούν να προβλέψουν και να προλάβουν την αντίδραση του VMRO-DPMNE, ή όντως έχουν συμφωνήσει σε αντιλαϊκές παραχωρήσεις, προκειμένου να πάρουν τελικά την εξουσία από το VMRO-DPMNE.

Το αριστερό κόμμα “Levica” (Αριστερά)[2], που ιδρύθηκε πρόσφατα, καυτηρίασε έμμεσα στην «Αλβανική Πλατφόρμα», με την πρότασή του να υιοθετηθεί αντί αυτής μια «Πλατφόρμα Κοινωνικής Δικαιοσύνης». Είναι ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, στην τρέχουσα κατάσταση, πρέπει να συνοδευτεί από ένα συνολικό αντι-εθνικιστικό λόγο, ο οποίος δεν θα σταματήσει να επικρίνει τον σλαβομακεδονικό εθνικισμό, αλλά θα είναι επίσης κριτικός και απέναντι στον αλβανικό εθνικισμό. Τα κατά του εθνικισμού επιχειρήματα είναι ιδιαίτερα ισχυρά όταν προέρχονται από «μέλη» του έθνους που κριτικάρεται. Εν πάση περιπτώσει, το γεγονός ότι το «Levica» είναι η μόνη πολιτική δύναμη σήμερα που αντέδρασε στον εθνικισμό με εκκλήσεις για κοινωνική δικαιοσύνη και αντι-εθνικιστικές πλατφόρμες δείχνει πόσο σημαντικός και εποικοδομητικός είναι ο πολιτικός του ρόλος στην τρέχουσα ατμόσφαιρα της χώρας και το πόσο επείγον για την κοινωνία είναι να γίνει πιο ισχυρό και με πιο δυνατή φωνή.

Παράλληλα, σημαντικοί περιφερειακοί παίκτες συνέβαλαν στο να μετατραπεί μια ουσιαστικά στρατηγική προσπάθεια του VMRO-DPMNE να διασωθεί σε ένα θέμα «διακρίσεων εις βάρος των Αλβανών». Ο πρόεδρος του Κοσόβου, Χασίμ Θάτσι, σχολίασε στο φέισμπουκ ότι «οι Αλβανοί θα πρέπει να πάρουν τη μοίρα τους στα χέρια τους». Παρόμοια, ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα, σε μια ανάρτηση που προσέλκυσε 30.000 «likes» έγραψε, «χωρίς τους Αλβανούς δεν υπάρχει Μακεδονία». Αυτή η παρέμβαση των γειτονικών κρατών όχι μόνο δεν βοηθά, αντιθέτως ωθεί στην επαναφορά της πολιτικής των εθνοτικών ταυτοτήτων, αντί της κοινωνικής δικαιοσύνης και της λογοδοσίας για εγκληματικές πράξεις, ως βάση ενός νέου ξεκινήματος της χώρας. Αυτές οι δηλώσεις, που συμβάλλουν στη συνέχιση του σημερινού καθεστώτος, αφήνουν διάπλατα ανοιχτή την πόρτα στη ρητορική εκείνη που κατέληξε στην ένοπλη σύγκρουση του 2001.

Από την άλλη, οι αντιδράσεις των διεθνών δυνάμεων μέχρι στιγμής εστιάζουν κυρίως στη νομικίστικη καταδίκη της αντισυνταγματικής απόφασης του προέδρου. Ο Αμερικανός πρέσβης Μπέιλι, π.χ., καταδίκασε την ενέργεια του προέδρου ως «αντίθετη στις δημοκρατικές αρχές και το κράτος δικαίου», καλώντας τον να ξανασκεφθεί την απόφασή του. Παρόμοια, ο επίτροπος διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κρίστοφερ Χαν, έγραψε στο τουίτερ ότι «σε μια δημοκρατία πρέπει να αναγνωρίζει κανείς τις κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες, ακόμη κι αν δεν του αρέσουν». Η Φεντερίκα Μονγκερίνι, εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής, που επισκέφθηκε τα Σκόπια στις 2 Μαρτίου, ζήτησε από τον πρόεδρο να ανακαλέσει την απόφασή του.

Οι αντιδράσεις αυτές είναι ελάχιστες και έρχονται πολύ καθυστερημένα και ιδίως από δυνάμεις όπως οι προαναφερθείσες που βοήθησαν να νομιμοποιηθεί και να αποκατασταθεί το VMRO-DPMNE[3], δίνοντάς του τη δυνατότητα να διαπραγματευθεί τη διέξοδό του από την κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει λόγω των μαζικών διαμαρτυριών του 2015 και 2016 και να γαντζωθεί στην εξουσία για ακόμη δύο χρόνια αφότου άρχισε η αναταραχή ενάντια στην εγκληματική του διακυβέρνηση.

Επιπλέον, αυτές οι παρεμβάσεις έρχονται σε μια περίοδο αναδιατάξεων της εξουσίας στις γραμμές της πιο σημαντικής ξένης δύναμης στην περιοχή – των ΗΠΑ. Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς ποια θα είναι η κατάληξη, και ίσως αποτελεί ένα σύμπτωμα το ότι το Judicial Watch–ένα συντηρητικό ερευνητικό δίκτυο που ασχολείται με τη διαφθορά και παραδοσιακά ήταν κατά της Κλίντον— εξέφρασε πρόσφατα ισχυρισμούς εναντίον του σημερινού πρέσβη στα Σκόπια. Η έρευνά του υποστηρίζει ότι ο Μπέιλι «συνεργάστηκε παρασκηνιακά με το Ίδρυμα για την Ανοικτή Κοινωνία του Σόρος, με σκοπό να διοχετεύσει μεγάλα ποσά αμερικανικών δολαρίων για την παρέμβαση του Αμερικανού πρέσβη στις εσωτερικές υποθέσεις, παραβιάζοντας τη Σύμβαση της Βιέννης για τις Διπλωματικές Σχέσεις». Το πώς θα προσδιορίσει η νέα αμερικανική κυβέρνηση τους σκοπούς και τα συμφέροντά της στην περιοχή μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στους πολιτικούς προσανατολισμούς, κάτι στο οποίο πιθανώς εναποθέτει τις ελπίδες του το VMRO-DPMNE.

Όπως και να ’χει, η χώρα βρίσκεται τώρα σε μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση αναμονής. Είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι το VMRO-DPMNE είναι έτοιμο να διακινδυνεύσει ακόμη και εμφύλιο πόλεμο, εάν μ’ αυτόν τον τρόπο θα εξασφάλιζε την επιβίωσή του και την ποινική ατιμωρησία του. Από την άλλη όμως, αρνητικό ρόλο έπαιξε το ότι δόθηκαν στην κρίση εθνοτικά χαρακτηριστικά, μια εξέλιξη που προκάλεσε η «Αλβανική Πλατφόρμα». Η κοινωνική δικαιοσύνη και η λογοδοσία για εγκληματικές πράξεις θα πρέπει να αποτελέσουν τη βάση για μια νέα πορεία της χώρας, στην οποία πρέπει ν’ αρχίσουν να λύνονται πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα με την αντιμετώπιση όλων των πλευρών της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής λεηλασίας, συμπεριλαμβανομένων, αλλά με κανέναν τρόπο αποκλειστικά, των εθνοτικών προβλημάτων.

*Η Adela Gjorgjioska είναι υποψήφια διδάκτωρ Κριτικής Κοινωνικής Ψυχολογίας, στο Πανεπιστήμιο Sapienza . Είναι μέλος του Κοινωνικού Κέντρου Dunja στα Σκόπια και του αριστερού κινήματος Solidarnost.

Πηγή: http://www.criticatac.ro/lefteast/nationalism-at-the-rescue-of-macedonias-criminal-elite/

Αναδημοσίευση από sxedio-b.gr

Μετάφραση: Αριάδνη Αλαβάνου

 


[1] Δόθηκε γενική προεδρική αμνηστία σε 56 αξιωματούχους που βαρύνονταν με κατηγορίες οι οποίες κυμαίνονταν από την εκλογική νοθεία , την κατάχρηση δημοσίου χρήματος και δημόσιας περιουσίας μέχρι την κομματική διαφθορά κρατικών θεσμών. Αυτή η ενέργεια επιβεβαίωσε ότι το προεδρικό αξίωμα αποτελεί άλλο ένα στοιχείο στον κατάλογο των θεσμών που ιδιωτικοποιούνται από μια ελίτ καπιταλιστών- πολιτικών στην υπηρεσία των δικών τους συμφερόντων ( http://www.criticatac.ro/lefteast/social-upheaval-in-times-of-neoliberalism-the-deep-roots-of-macedonias-protest-wave/). (Σ.τ.Μ.)

[2] «Η ιστορική εξέλιξη της αριστεράς στη [π.Γ.Δ. της] Μακεδονίας, η οποία άνοιξε το δρόμο για τη δημιουργία ενός πραγματικά αριστερού κόμματος ανάγεται στις αντινατοϊκές διαδηλώσεις (2007-8), που κατά κάποιον τρόπο ήταν ο κατώτερος κοινός παρονομαστής των αγωνιστών όλης της αριστερής πολιτικής σκηνής στη χώρα. Επίσης στην αντιιμπεριαλιστική δράση „Не пиеме нафта“– για την απόσυρση των στρατιωτών από τον πόλεμο στο Ιράκ— στις διαδηλώσεις κατά του περιορισμού του δικαιώματος στις αμβλώσεις, στα κινήματα κατά της αστυνομικής βίας κοκ. Σ’ αυτό τον περιθωριακό χώρο που μέρα με τη μέρα σμίλευε την ορατότητά του στον δημόσιο λόγο, σχηματίστηκε το κίνημα για την κοινωνική δικαιοσύνη Lenka (και αργότερα Solidarnost), ενσωμάτωσε αριστερούς αγωνιστές από διαφορετικές αριστερές παραδόσεις σε μια πιο δομημένη οργανωτική μορφή και άρθρωσε μια αριστερή, κατά του καπιταλισμού, ανάλυση των βασικών κοινωνικο-οικονομικών προβλημάτων της κοινωνίας» . Από συνέντευξη των   Dzejlan Veliu και Recep Haktan Ismail, εκ των ιδρυτών του Levica και υποψήφιων βουλευτών στις εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου, στις οποίες το κόμμα τους πήρε το 1%.Για πιο αναλυτική παρουσίαση της συγκρότησης και του προγράμματος του κόμματος “Levica”, βλ.http://www.criticatac.ro/lefteast/a-spark-in-the-dark-new-left-party-levica-determined-to-enter-macedonias-parliament/. (Σ.τ.Μ.)

[3] Για τη διαπραγμάτευση, τη διάσωση και τη συνέχιση της διακυβέρνησης από το VMRO-DPMNE μεσολάβησε η Ευρωπαϊκή Ένωση. (Σ.τ.Μ.)

Είναι ο συσχετισμός δύναμης, όχι η οικονομία!

Σχόλιο της Παρέμβασης για τη στάση της αριστεράς γύρω από το ερώτημα του ευρώ.

1. Η εδώ και μήνες εμπλοκή του ελληνικού προγράμματος, οι κάθε μέρα και επιπλέον απαιτήσεις των δανειστών και ο ψίθυρος ότι το πρόγραμμα «δε βγαίνει» εκτός κι αν αποστραγγίξουν τη χώρα έως τέλους και ότι τελικά το φως στο τούνελ όλο και απομακρύνεται, επανέφερε το ερώτημα ευρώ και μνημόνιο ή εθνικό νόμισμα ξανά στο προσκήνιο. Ένα εν δυνάμει κοινωνικό ρεύμα υπέρ του εθνικού νομίσματος, ως ο κρίσιμος κρίκος για την απελευθέρωση από τα μνημονιακά προγράμματα των δανειστών, είναι φανερό τόσο στις δημοσκοπήσεις όσο και στις οργισμένες αντιδράσεις των δυναμικών παραγόντων του αστισμού (ΜΜΕ και δημοσιογράφοι «πρώτης γραμμής», ΣΕΒ, αστικά κόμματα), ακόμα και στις εν συγχύσει δηλώσεις -και μετά μετάνοιες- στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ (Ξυδάκης). Το φάντασμα της δραχμής επανήλθε και το σύστημα έτρεξε να το ξορκίσει. Και αυτό γιατί το συγκεκριμένο κοινωνικό ρεύμα ενστικτωδώς καταλαβαίνει οτι ο αντίπαλος ειναι το ευρωσύστημα, το ευρωπρόγραμμα και οι κυβερνησεις και τα καθεστωτα που το εφαρμόζουν.

2. Ενώ το μέτωπο του ευρώ έκανε την εμφάνισή του, με τη γνωστή καταστροφολογία, το αντίπαλο μέτωπο – για άλλη μια φορά – δε σχηματίστηκε και δε σχηματίζεται. Ο ΓΓ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπας έκανε την ανεκδιήγητη δήλωση αποφεύγοντας για αλλη μια φορά τα άμεσα καθήκοντα και τα άμεσα αιτήματα «δεν μας ενδιαφέρει αν είναι ευρώ ή δραχμή» αφού το ερώτημα (μόνιμο και διαρκές απο την εποχή του 1917) είναι σοσιαλισμός ή καπιταλισμός. Ο Λένιν μάλλον με “ρεφορμιστικά” αιτήματα για ψωμί και ειρήνη καθοδήγησε την επανάσταση. Η δε ΑΝΤΑΡΣΥΑ και άλλες δυνάμεις του τροτσκιστικού κυρίως χώρου, αφιέρωσαν πολύ περισσότερο χρόνο, μελάνι και φαιά ουσία να αποδομήσουν τα επιχειρήματα των Μαριόλη – Λαπαβίτσα και της ΛΑΕ για την έξοδο από την ευρωζώνη, σε σχέση με το να αποδομήσουν τα επιχειρήματα των ΣΕΒ, Διαμαντοπούλου, Προτοσάλτε, ΜΜΕ και των γνωστών λακέδων του ΜΕΝΟΥΜΕ ΕΥΡΩΠΗ για το ότι η μόνη λύση είναι η παραμονή στο ευρώ. Αυτη η Αριστερά είναι εθισμένη στη διαμόρφωση των μικροσυσχετισμών στο χώρο της και απευθύνεται βασικά -αν όχι αποκλειστικά- στον κόσμο της Αριστεράς και όχι στο λαό. Έχουμε μια Αριστερά που ούτε καν θέτει το ερώτημα για το ποια είναι τα καθήκοντά της μπροστά στο ρεύμα κατά του ευρώ, μπροστά στην τρομοκρατία της αστικής τάξης. Η κριτική στη γραμμή – άποψη – μελέτη εξόδου απο την ευρωζώνη ήταν από όλες τις πλευρές παρόμοια. Είναι οικονομισμός και βασίζεται σε μια νέα συμφωνία-συμβόλαιο μεταξύ εργασίας-κεφαλαίου, για να μπορεί να «βγουν τα νούμερα» και οι προβλέψεις της μελέτης, και άρα δεν είναι εφικτή πολιτικά, αν δεν είναι και φιλοαστική. Σε τελική ανάλυση, σύμφωνα με τις δυνάμεις αυτές, απουσιάζει η ταξική πάλη – για άλλους απουσιάζει μια ανάλυση για το τι θα φέρουν οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις μιας εξόδου από το ευρώ – σίγουρα όμως λείπει και ένα πρόγραμμα σοσιαλιστικής αλλαγής και εργατικής εξουσίας, ως το μόνο «εφικτό» πολιτικά. Ο πούρος αντικαπιταλισμός πάντα αναζητά καθαρά σχήματα για την πολιτική του. Τέτοια όμως δεν υπήρξαν ποτέ στη ταξική πάλη και στην ιστορία.Το επίδικο πάντα ήταν ο συσχετισμός δύναμης και πως τον αλλάζεις. Πώς δηλαδή κατακτάς την ηγεμονία. Και εδώ υπάρχει ενα κοινωνικό ρεύμα που είναι πολιτικά ορφανό αλλά και βαλλόμενο απο την αστική ταξη και την πολιτική της.

3. Η μελέτη των Μαριόλη-Λαπαβίτσα, γύρω από την οποία έγινε αρκετός θόρυβος, αποτελεί μια προσπάθεια να απαντηθούν – με τεχνικούς και οικονομικούς όρους – ερωτήματα και προβλήματα που αφορούν α) την έξοδο από την ευρωζώνη και τη διαχείριση της μετάβασης στο εθνικό νόμισμα, β) το αναπτυξιακό και παραγωγικό μοντέλο της χώρας με το νέο νόμισμα. Είναι προφανές ότι η ταξική πάλη, ο συσχετισμός δύναμης μεταξύ κεφαλαίου-εργασίας, οι γεωπολιτικές αλλαγές, οι εξελίξεις στην υπόλοιπη Ευρώπη θα αναγκάσουν σε τροποποιήσεις και θα φέρουν νέα ερωτήματα προς απάντηση. Όμως από τη μια οι βασικοί άξονες δεν θα ανατραπούν, από την άλλη το μέγεθος των τροποποιήσεων αφορά πολύ περισσότερο τα συνθήματα (γιατί πρόγραμμα δεν έχουμε δει) που θέτουν κατευθείαν τον πήχη στην ταυτόχρονη έξοδο από ευρώ και ΕΕ, ή στην ταυτόχρονη με τη μετάβαση στο εθνικό νόμισμα κατάληψη των μέσων παραγωγής από την εργατική τάξη, ή ακόμα περισσότερο αντιφατικά που θέτουν την έξοδο από την ΕΕ εδώ και τώρα, αλλά απορρίπτουν μια λαϊκή κυβέρνηση που θα υλοποιήσει κάτι τέτοιο! Νομίζουμε περισσεύει η σύγχυση και η σκοπιμότητα όσων με οικονομικούς όρους προσπαθούν να απαντήσουν σε ένα πολιτικό πρόβλημα.

4. Το πρόβλημα είναι πολιτικό και αφορά την εκτίμηση για το χαρακτήρα της κρίσης και την εκτίμηση για την πολιτική πάλη και το συσχετισμό δύναμης. Βρισκόμαστε εδώ και 9 χρόνια σε ένα παρατεταμένο επεισόδιο μιας δομικής κρίσης του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού (το 2008 είχαμε ένα επεισόδιο στο χρηματοπιστωτικό τομέα με αρχή τις ΗΠΑ, σήμερα βλέπουμε ένα επεισόδιο στο πολιτικό σύστημα πάλι στις ΗΠΑ), όπου το πιο προχωρημένο πείραμα της «παγκοσμιοποίησης», η ευρωζώνη, ανέδειξε της εκρηκτικές αντιφάσεις της και μετακύλισε την κρίση της στις χώρες της περιφέρειας, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα η οποία έτσι κι αλλιώς έπασχε χρόνια από ένα στρεβλό και παρασιτικό μοντέλο ανάπτυξης. Το ζήτημα του ευρώ επομένως δεν αφορά ένα οικονομικό ή τεχνικό ζήτημα αλλά αφορά τον κρίκο, το κεντρικό σημείο γύρω από το οποίο οικοδομείται και διαμορφώνεται ο συσχετισμός δύναμης μεταξύ των δυνάμεων του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού και των λαϊκών (εργαζόμενων και μικρομεσαίων στρωμάτων) δυνάμεων, για το ποιος τελικά θα πληρώσει αυτήν την κρίση. Αυτά φαίνεται να τα έχει καταλάβει η αστική τάξη στη χώρα μας και σχηματίζει το μέτωπο της, δεν τα έχουν καταλάβει οι δυνάμεις του δικού μας «στρατοπέδου». Η συγκέντρωση δυνάμεων και το μέτωπο με βασικό ζήτημα την έξοδο από την ευρωζώνη έχει να κάνει με το πρόβλημα α) πως θα αντιπαλέψουμε αποτελεσματικά την αστική τάξη και τους ιμπεριαλιστές-δανειστές καθώς με όπλο το ευρώ καθυποτάζουν λαϊκές συνειδήσεις, τρομοκρατούν το λαό και εμπεδώνουν τη μοιρολατρία ότι θα ζήσει εσαεί με μνημόνια ως υπόδουλος των δανειστών, β) πως θα συγκεντρώσουμε δυνάμεις πάνω στον αποφασιστικό κρίκο σε έναν άσχημο κοινωνικό και πολιτικό συσχετισμό, ακριβώς για να τροποποιήσουμε αυτόν τον συσχετισμό προς όφελος των λαϊκών τάξεων. Και επειδή είμαστε σε έτος επετείων, από την επαναστατική διαδικασία στη Ρωσία από το 1905 μέχρι το Φλεβάρη και τον Οκτώβρη, μέχρι το Μπολιβαριανό πείραμα στη Βενεζουέλα το 1998 (όπου η λέξη σοσιαλισμός ακούστηκε 7 χρόνια μετά – ίσως κακώς και αργοπορημένα αλλά το αναφέρουμε για να κατανοηθεί η διαδικασία της κοινωνικής αλλαγής) το βασικό ερώτημα πάντα για τα κεντρικά συνθήματα και τη γραμμή ήταν ο συσχετισμός δύναμης. Γιατί σωστός είναι ο στόχος της λαϊκής εξουσίας και του σοσιαλισμού αλλά καλό είναι οι δυνάμεις που φλυαρουν σχετικά να υποδείξουν και το δρόμο προς τα εκεί όταν το κίνημα είναι σε κατάσταση αποσύνθεσης και οι δυνάμεις της αριστεράς – και μάλιστα της επαναστατικής – είναι περιθωριοποιημένες.

5. Το ερώτημα του μετώπου ξαναέρχεται αλλά λύση εύκολη δε θα έχουμε. Το ΚΚΕ δεν ομιλεί με κανέναν, η Ανταρσυα θέλει μέτωπο αλά ΚΚΕ γύρω από τον εαυτό της (αφού ξεκαθαρίζει προκαταβολικά ότι δεν απευθύνεται στο ΚΚΕ και τη ΛΑΕ), άρα για ποιο μέτωπο μιλάμε που θα εκμεταλλευτεί το ρεύμα κατά του ευρώ για να αλλάξει ή τουλάχιστον να συγκρατήσει το συσχετισμό δύναμης υπέρ των λαϊκών δυνάμεων; Για να υπάρχει πιθανότητα έκφρασης του αντιευρώ ρεύματος χρειάζεται πολιτική και προγραμματική αξιοπιστία στο πρόγραμμα και επιχειρήματα που να απαντούν πρώτα και κύρια στην τρομοκρατία της αντίπαλης πλευράς με την οποία νομιμοποιούν το 4ο μνημόνιο και επιχειρήματα που να αποκαλύπτουν τη γύμνια της αστικής τάξης. Χρειάζονται όμως και νέες κινήσεις και πρωτοβουλίες, νέες μορφές συλλογικότητας και πρόσωπα μακριά από τις μικροπολιτικές για το ποιος θα είναι ο αρχηγός, χρειάζεται σε τελική ανάλυση μετωπικη λογική και πρακτική που να υπηρετεί το λαό μακριά απο κομματικές και ατομικές ιδιοτέλειες.

6 Μάρτη 1910: Η εξέγερση των κολίγων ορόσημο στην ιστορία του αγροτικού κινήματος

«Φρονώ ότι το δίκαιον είνε εκεί όπου το συμφέρον των πολλών και όχι των ολίγων,
επομένως μεταχειρίζομαι τας δυνάμεις μου υπέρ
της εξαφανίσεως του τσιφλικιού
και της πλήρους ανεξαρτησίας του καλλιεργητού»

Μαρίνος Αντύπας

Στις 2 Ιουλίου 1881 επικυρώθηκε η Συμφωνία της Κωνσταντινούπολης από τις μεγάλες δυνάμεις και την Τουρκία, απότοκη της Συνθήκης του Βερολίνου του 1878 με την οποία η Θεσσαλία και η Άρτα προσαρτήθηκαν στο Ελληνικό κράτος. Εκείνο που καθόρισε τις προαναφερόμενες παραχωρήσεις στην Ελλάδα ήταν ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων και κυρίως η πρόθεση της Αγγλίας να φράξει το δρόμο της Ρωσίας στα Βαλκάνια.

Όμως τίποτα δεν άλλαξε στη ζωή των αγροτών του θεσσαλικού κάμπου. Η γη άλλαξε χέρια. Οι τουρκικοί τίτλοι μπήκαν στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης και μέσα σε τρία χρόνια πέρασαν στα χέρια Ελλήνων που βρίσκονταν στο εξωτερικό (Χρ. Ζωγράφος, Δ. Σκυλίτσης, Στεφάνοβικ, Μπαλτατζής, Συγγρός, Ζαρίφης, Ζάππας, Τερτίπης, Καρτάλη κ.α). Τον Τούρκο δυνάστη διαδέχτηκε ο Έλληνας, ο οποίος ήταν χειρότερος του προκατόχου του.

Επί Τουρκοκρατίας, οι τσιφλικάδες είχαν μόνο το δικαίωμα είσπραξης των προσόδων επί των μεγάλων εκτάσεων που κατείχαν, ενώ οι κολλήγοι είχαν πατροπαράδοτα δικαιώματα επί των κοινόχρηστων χώρων του τσιφλικιού, δηλαδή της γης, των σπιτιών, των δασών και των βοσκοτόπων.

Αντίθετα οι Έλληνες τσιφλικάδες επέμεναν ότι είχαν δικαιώματα απόλυτης κυριαρχίας σε όλη την ιδιοκτησία τους, έτσι οι καλλιεργητές – κολίγοι είχαν περιπέσει σε καθεστώς δουλοπάροικου «αφού ήταν υποχρεωμένοι να δίνουν στον γαιοκτήμονα (αφέντην), το 1/2 ή το 1/3 των παραγομένων καρπών, ενοίκιον διά την βοσκήν των κτηνών, μέγαν αριθμόν ορνίθων και αμνών, ικανήν ποσότητα τυρού, βουτύρου, καυσοξύλων, αιγών, πεπονιών, χόρτου και αχύρου, να στέλλωσιν εν θήλυ μέλος, ίνα ζυμώνη και ψήνη το ψωμί της επιστασίας: Οι τσιφλικούχοι εξουσίαζον το σώμα των γυναικών και των θυγατέρων των κολίγων…
Κατώκουν (σ.σ. οι κολίγοι) εις τρώγλας και πολλοί συνέτρωγον εν τη αυτή φάτνη με τους όνους των, θνήσκοντες δε, και με αιμάσσουσαν καρδίαν, ητένιζον τα πέριξ της κλίνης του θανάτου τέκνα των, διότι τα εγκατέλειπον άστεγα… Οσάκις δε υπεδέχοντο τον αφέντην επισήμως, γονυπετείς, εσύροντο, εκτύπων το χώμα με το μέτωπον τρεις φορές και εφίλουν τον αριστερόν πόδα του. Γενικώς δε ειπείν αι μεγάλαι πιέσεις, αι εξαθλιώσεις και αι αφόρητοι ταπεινώσεις δίκην μαστιγίου, έπληττον τα νώτα».

Οι συνθήκες ζωής των κολίγων ήταν πανάθλιες. Η εξάρτηση τους από τους τσιφλικάδες και τους επιστάτες απόλυτη.

Οι επιστάτες ήταν η δεύτερη εξουσία μετά τον τσιφλικά. Είχαν το δικαίωμα να επεμβαίνουν σε κάθε πτυχή της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής τους, να τους απαγορεύουν να παντρευτούν, να τους απαγορεύουν την φιλοξενία, να μη τους αφήνουν να μιλούν μεταξύ τους, να μην κυκλοφορούν μετά τη δύση του ηλίου. Δεν μπορούσαν να απομακρυνθούν απ’ το χωριό χωρίς την άδεια του επιστάτη.

Τον Ιούλιο που ήταν μήνας θερισμού ο θεσσαλικός κάμπος ήθελε περισσότερα χέρια. Οι επιστάτες των τσιφλικάδων διάλεγαν από τις πλατείες της Λάρισας που μετατρέπονταν σε σκλαβοπάζαρα τους θεριστές (γκέκηδες).

kileler01Τον «τυχερό» θεριστή (γκέκη) τον πήγαιναν σε μια καλύβα. Εκεί του ξύριζαν το σβέρκο. Στο ξυρισμένο σημείο του τραβούσαν δυο χαρακιές με το ξυράφι. Από κει του ρουφούσαν το αίμα με ένα κέρατο βοδιού που το ’χαν κάνει σα σωλήνα. Αφού του άδειαζαν το αίμα, (κυριολεκτικά), για να μπορεί να αντέξει στον καύσωνα του Θεσσαλικού κάμπου, του έβαζαν στην πληγή κοπριά ή καπνό.

Ο γκέκης, μισολιπόθυμος ήταν έτοιμος για δουλειά. Όλη αυτή τη διαδικασία έπρεπε να την υπομείνει αγόγγυστα, διαφορετικά κινδύνευε να χάσει το «ευεργέτημα» της εργασίας.

Αλλά και το φαγητό που έδιναν οι τσιφλικάδες στους θεριστές ήταν προσαρμοσμένο στις συνθήκες του θεσσαλικού κάμπου, έπρεπε να βοηθά στην απόδοση τους, να μην ανεβάζει την πίεσης του αίματος, για να μην πάθουν συγκοπή και να κόβει τη δίψα, για να μη χασομερούν πίνοντας νερό.

Το φαγητό αυτό είναι το γνωστό «σκορδάρι» ξύδι με κοπανισμένο σκόρδο στο οποίο ρίχνουν ψωμί και γίνεται «παπάρα».

Χίλιες φορές καλύτεροι οι Τούρκοι… έλεγαν οι γεροντότεροι.

Το καθένα από τα τσιφλίκια ήταν από 10.000 έως 100.000 στρέμματα

Εκείνοι που δούλευαν τα τσιφλίκια ήταν :

Οι κολίγοι. ακτήμονες που καλλιεργούσαν τα κτήματα και έδιναν μέρος της σοδειάς – τη λεγόμενη μορτή – στους τσιφλικάδες, ενώ πλήρωναν και φόρο στο κράτος (το λεγόμενο «φόρο αροτριώντων», που επέβαλε η κυβέρνηση Τρικούπη).

Οι παρακεντέδες και κουλουκτσήδες- οι λεγόμενοι προλετάριοι της υπαίθρου- ήταν ακτήμονες χωρικοί, οι οποίοι χρησιμοποιούνται και από τους τσιφλικάδες, αλλά και από τους κολίγους, είτε ως εργάτες γης, είτε ως βοσκοί ή και για άλλες δουλειές. Μερικοί γίνονταν αγροφύλακες, τεχνίτες, αγωγιάτες – αυτοί πληρώνονταν από τους κολίγους και τους τσιφλικάδες – αλλά στην πλειοψηφία τους ήταν εξαθλιωμένο αγροτικό προλεταριάτο που αμειβόταν σε είδος (στάρι, παπούτσια κλπ.) και ήταν σε χειρότερη μοίρα ακόμα και από τους κολίγους.

Πέρα όμως από τις πρωτόγονες φεουδαρχικές παραγωγικές σχέσεις όπου οι λίγοι δυνάστευαν τους πολλούς, η κατάσταση των φτωχών αγροτών της περιοχής επιβαρυνόταν και από τη διεθνή κατάσταση, δεδομένου ότι την εποχή που η Θεσσαλία πέρασε στην ελληνική επικράτεια, ο παγκόσμιος καπιταλισμός βρισκόταν σε συνθήκες οξύτατης κρίσης (κρίση του προμονοπωλιακού καπιταλισμού του ελεύθερου ανταγωνισμού). Έτσι πολλαπλασιάζονταν τα κερδοσκοπικά φαινόμενα γενικά και η κερδοσκοπική εκμετάλλευση της γης.

Ο εκσυγχρονιστής Χ.Τρικουπης, ήταν αντίθετος με τη διανομή της γης στους κολίγους, και διευκρίνιζε με σαφήνεια τη θέση του στη βουλή:

«… εαν επιβάλωμεν την διανομὴν των κτημάτων εις τους καλλιεργητάς, όπως μου το ζητείτε, θα εκδιώξωμεν εξ Ελλάδος το χρήμα των Ελλήνων του εξωτερικού. Αντιθέτως, οφείλομεν να προσελκύσωμεν τα κεφάλαια αυτών των Ελλήνων και όχι να τους εκφοβίσωμεν… Η κατάστασις εις την Θεσσαλίαν πρέπει να παραμείνη ως έχει, διότι τούτο απαιτούν τὰ γενικώτερα συμφέροντα της χώρας μας…»

Υπό αυτές τις συνθήκες στο θεσσαλικό κάμπο, το έδαφος ήταν αρκετά γόνιμο για να φυτρώσει, να ριζώσει και να φουντώσει το απελευθερωτικό κοινωνικό κίνημα των κολίγων με βασικό αίτημα την απαλλοτρίωση και το μοίρασμα των τσιφλικιών.

Το σύνθημα της απαλλοτρίωσης και του μοιράσματος των τσιφλικιών λέγεται ότι το έριξε πρώτη η εφημερίδα «Πανθεσσαλική» του Σοφ. Τριανταφυλλίδη, η οποία έβγαινε στο Βόλο από το 1900, αλλά το πρόβαλλαν με όλες τους τις δυνάμεις οι ριζοσπάστες και οι σοσιαλιστές της εποχής ένας από αυτούς ήταν και ο Μαρίνος Αντύπας.

Η πρώτη πράξη συνειδητοποίησης των αγροτών ήταν να δημιουργήσουν δικές τους οργανώσεις. Η ίδρυση και η λειτουργία αγροτικών συλλόγων βοήθησε στην οργάνωση και το συντονισμό του αγώνα των κολίγων.

Το 1904 ιδρύθηκε ο «Θεσσαλικός Γεωργικός Σύλλογος» στη Λάρισα, το 1906 ο «Γεωργικός Σύνδεσμος» στα Τρίκαλα, το 1907 ο «Πανθεσσαλικός Σύλλογος», «Κοινό των Θεσσαλών», το 1908 η «Ένωσις των πληρεξουσίων της Κοινότητας Κοσκινά», το 1909 ο «Γεωργικός Πεδινός Σύνδεσμος» στην Καρδίτσα, που έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο.

Η οργανωτική προσπάθεια ολοκληρώθηκε με τη συγκρότηση μεγάλης Πανθεσσαλικής Επιτροπής Αγώνα, με τριακόσια μέλη. Ταυτόχρονα, με τους Συνδέσμους ανήλθαν στην ηγεσία του αγώνα παιδιά των αγροτών. Η αγροτική τάξη της Θεσσαλίας αποκτούσε τώρα τη δική της ηγεσία βγαλμένη από τους κόλπους της.

Τους κολίγους του κάμπου ενέπνευσαν οι απεργίες των Βολιωτών καπνεργατών και οι αγώνες του Σοσιαλιστικού Κέντρου του Βόλου.

Οι πρωτοπόροι αγρότες και διανοούμενοι “αγροτόπαιδα” γυρίζουν σε όλα τα χωριά, συγκεντρώνουν τους δουλευτάδες της θεσσαλικής γης, τους μιλούν για την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών και τους καλούν σε ομαδικό αγώνα, σε παναγροτικά συλλαλητήρια.

Από το 1908 η Θεσσαλία ήταν ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί.

Στις αρχές του 1910 οι κινητοποιήσεις γενικεύονται σ’ όλο το θεσσαλικό κάμπο. Οι κολίγοι του θεσσαλικού κάμπου ήταν έτοιμοι να διεκδικήσουν δυναμικά το δίκιο τους.

Πρόδρομοι της εξέγερσης

Το 1882 έγινε μεγάλη εξέγερση στο Ζάρκο Τρικάλων εναντίον του τσιφλικά Ζωγράφου, που κατέληξε σε ένοπλη εξέγερση των κατοίκων του χωριού. Μια εξέγερση που τελικά καταπνίγηκε από τη Χωροφυλακή, η οποία συνέλαβε και βασάνισε πολλούς αγωνιστές, ενώ τα δικαστήρια προχώρησαν σε καταδίκες και εξώσεις από τα σπίτια τους.

Το 1883 ο βουλευτής Τρικάλων Νικόλαος Ταρμπάζης, που καταγόταν από το Ζάρκο, στην παρθενική μνημειώδη ομιλία του στη Βουλή τάχθηκε με θάρρος υπέρ των κολίγων και κατά των τσιφλικάδων.

Είναι χαρακτηριστικός ο διάλογος με τον τότε πρωθυπουργό Χαρίλαο Τρικούπη:

– Τρικούπης: Κύριε Ταρμπάζη, είμαι εξουσιοδοτημένος από τον κύριο Ζωγράφο να σας θέσω την ακόλουθη ερώτηση. Εάν θέλετε να αποκαταστήσετε τις σχέσεις σας μ’ αυτόν και εάν συμφωνείτε, σας προσφέρεται η θέσις του υποδιοικητού της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος.

– Ταρμπάζης: Κύριε Πρόεδρε, ο κ. Ζωγράφος είναι ένας τύραννος με την κυριολεκτική έννοια του όρου… Είναι ένας ληστής… Κύριε Πρόεδρε, ευχαριστώ διά την προσφοράν, αλλά δεν δέχομαι. Αγωνίζομαι για την αποκατάσταση των ακτημόνων καλλιεργητών γης της Θεσσαλίας. Δεσμευόμενος μέσα στον αγώνα δεν το κάνω με την υστεροβουλία να αποκτήσω πλούτη, ή ανώτερες θέσεις. Όχι, με προσβάλλετε… Ο αγώνας μου είναι αγώνας δικαιοσύνης και ισότητας των πολιτών. Εμείς οι Θεσσαλοί υποφέραμε πολύ από τους Μπέηδες και τους Τούρκους πασάδες, αλλά ακόμη περισσότερο από τους Έλληνες γαιοκτήμονες, όπως, π.χ, ο κ. Ζωγράφος. Οι Ζαρκινοί συμπατριώται μου είναι δούλοι εις ελευθέραν επικράτειαν. Πρέπει, λοιπόν, να γίνουν ελεύθεροι. Αυτό είναι το επιτακτικόν καθήκον δι’ εμέ και διά τους άλλους συναδέλφους μου. Η φωνή της συνειδήσεώς μου με καλεί να μην εγκαταλείψω τους σκλάβους χωρικούς.

Το 1904 ο «Θεσσαλικός Γεωργικός Σύνδεσμος» οργανώνει συλλαλητήρια στη Λάρισα.

Το 1905 κολίγοι από τον Πυργετό Λάρισας ξυλοκόπησαν αγροφύλακα και την ίδια εποχή κολίγοι από το Λασποχώρι (Ομόλιο) τραυμάτισαν διευθυντή τσιφλικιού και δυο φύλακες.

kileler02Το 1906 έρχεται από την Κεφαλονιά στον Πυργετό της Λάρισας ο Μαρίνος Αντύπας για να αναλάβει επικεφαλής στα κτήματα του θείου του, του τσιφλικά Σκιαδαρέση. Αμέσως αρχίζει δράση, γυρνώντας τα χωριά της Θεσσαλίας καλώντας τους κολίγους να ξεσηκωθούν κατά των τσιφλικάδων και οργανώνει τους πρώτους «αγροτικούς συνδέσμους».

Στις 9 Μάρτη του 1907 στον Πυργετό ο Ιωάν. Κυριακός, επιστάτης του τσιφλικά Αρ. Μεταξά, δολοφονεί τον Αντύπα διότι δεν συνεμορφώθη προς τας υποδείξεις της Νομαρχίας που είχε υποδαυλίσει ο Αγαμέμνων Σλήμαν, γιος του αρχαιολόγου Ερρίκου Σλήμαν, μεγαλοτσιφλικά και βουλευτή Αγιάς.

Οι κολίγοι τον μεταφέρουν νεκρό στα χέρια τους στα Τέμπη, η σορός του εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα και ενταφιάστηκε στο Ομόλιο.

Το αίμα του όμως δεν πήγε χαμένο. «Θέλω και νεκρός να είμαι ανάμεσά σας», συνήθιζε να λέει… Ο Αντύπας έγινε ήρωας και σύμβολο για τους αγανακτισμένους αγρότες.

Το Φλεβάρη του 1909 στην Καρδίτσα έγινε το πρώτο μεγάλο αγροτικό συλλαλητήριο. Μικρότερα συλλαλητήρια έγιναν τον ίδιο μήνα σε Τρίκαλα, Σοφάδες, Αγιά, Τύρναβο και Φάρσαλα.

Η κλιμάκωση

kileler03Στις αρχές του 1910 ένα σύνθημα κυριαρχούσε στο θεσσαλικό κάμπο: «Απαλλοτρίωση». Στις 7 Φλεβάρη 1910 έγιναν μεγάλες κινητοποιήσεις στα Τρίκαλα, στη Λάρισα και στο Βόλο. Στις 19 Φεβρουαρίου 1910 η Πανθεσσαλική Επιτροπή με μέλη απ’ όλους τους νομούς της Θεσσαλίας επισκέφθηκε, τον πρωθυπουργό Στέφανο Δραγούμη, υπουργούς, αρχηγούς κομμάτων και άλλους παράγοντες. Επέδωσε υπόμνημα, και ανέπτυξε και προφορικά την αναγκαιότητα της απαλλοτρίωσης και τελικά πέτυχε να υποβληθεί στη βουλή νομοσχέδιο για τη λύση του αγροτικού ζητήματος στη Θεσσαλία.

Πρότεινε στους Θεσσαλούς βουλευτές να παραιτηθούν, αν δεν ψηφιστεί το νομοσχέδιο και, αφήνοντας μικρή αντιπροσωπία στην Αθήνα, ξαναγύρισε στη Θεσσαλία για να συνεχίσει τον αγώνα.

Στις 27 Φλεβάρη του 1910 η «Πανθεσσαλική Επιτροπή» και το «Κοινό των Θεσσαλών» οργανώνουν συλλαλητήρια σ’ όλη τη Θεσσαλία (Τρίκαλα, Καρδίτσα, Φάρσαλα, Τύρναβος, Αγιά).

Το μεγαλύτερο είναι αυτό της Καρδίτσας, όπου συμμετείχαν πάνω από 12.000 αγρότες, αλλά και εργαζόμενοι. Εκεί πέφτει και ο πρώτος νεκρός κολίγος. τον οποίο σκότωσε έφιππος χωροφύλακας.

Το συλλαλητήριο συνεχίσθηκε και στο τέλος εγκρίθηκε ψήφισμα με το οποίο οι αγρότες απαιτούσαν από τη Βουλή να απαλλοτριώσει τα τσιφλίκια.

Στα Τρίκαλα συμμετείχαν 6.000 αγρότες. Τα εμπορικά καταστήματα σε ένδειξη συμπαράστασης έκλεισαν.

Την 1η Μάρτη του 1910, 400 κολίγοι από τα Ορφανά Καρδίτσας, οπλισμένοι με γκράδες, σταμάτησαν το τρένο, λίγο παραπέρα από το σταθμό, δηλώνοντας πως αν δε γίνει απαλλοτρίωση, θα καταστρέψουν τη γραμμή.

Στα χωριά Τσαχμάκ, Κόντου και Κρύα Βρύση Φαρσάλων ο κολίγοι έκαψαν τις αχυραποθήκες των τσιφλικάδων.

Η Πανθεσσαλική Επιτροπή από τις επαφές της στην Αθήνα με πολιτικούς, και κυρίως από το ότι δεν προχωρούσε το νομοσχέδιο για συζήτηση, κατάλαβε ότι τα μεγάλα κόμματα στα φανερά κάνουν πως υποστηρίζουν, αλλά στα παρασκήνια βάζουν εμπόδια. Επεδίωκαν, έτσι, να κερδίσουν χρόνο.

Η αντιπροσωπεία των Θεσσαλών, έκρινε ότι πρέπει ν’ ασκηθεί μεγαλύτερη πίεση στην κυβέρνηση, ώστε ν’ αναγκαστεί να συζητήσει το νομοσχέδιο για την απαλλοτρίωση.

Για την πραγματοποίηση του σκοπού αυτού έκριναν ότι παράλληλα μες τις ενέργειες της επιτροπής στην Αθήνα, πρέπει να γίνουν και άλλα συλλαλητήρια στην Θεσσαλία. Και ένα από αυτά να είναι μεγάλο, Πανθεσσαλικό.

Για το Πανθεσσαλικό συλλαλητήριο επέλεξαν ως καταλληλότερη πόλη τη Λάρισα. Το Πανθεσσαλικό συλλαλητήριο στη Λάρισα ορίστηκε για της 6 Μαρτίου 1910. Για την οργάνωσή του χρησιμοποιήθηκε η πείρα από τα προηγούμενα συλλαλητήρια των Τρικάλων και της Καρδίτσας. Αγωνιστές από την Καρδίτσα, πήγαν στη Λάρισα και μετέδωσαν αυτή την πείρα, μετέχοντας μάλιστα και οι ίδιοι στην οργάνωσή του.

6 Μάρτη του 1910

Οι εφημερίδες της Αθήνας προετοίμαζαν το κλίμα. Η ΕΣΤΙΑ έγραφε «Κινδυνεύομεν με όσα γίνονται εν Θεσσαλία να προκαλέσωμεν επέμβασιν εξωτερικήν. Είναι καιρός να συνέλθωμεν και να αντιληφθώμεν ότι δεν είναι καιρός διά πειραματισμούς». Και η εφημερίδα «ΑΘΗΝΑΙ»: «Η εν Θεσσαλία εξέγερσις, η παράλογος, αλλά και όντως αντιπατριωτική κατά την περίοδον ταύτην του πολιτειακού ημών βίου, πρέπει να περισταλή πάση θυσία…»

kileler04Στο Κιλελέρ οι κολίγοι επιβιβάστηκαν στο τρένο χωρίς να βγάλουν εισιτήριο. Οι σιδηροδρομικοί υπάλληλοι, ύστερα από διαταγή του διευθυντή των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων, που ταξίδευε με κείνη την αμαξοστοιχία, τους ζήτησαν να αποβιβαστούν. Οι κολίγοι, βλέποντας πως υπήρχε στρατός στο τρένο, κατέβηκαν. Οργισμένοι όμως από τις βρισιές τους, άρχισαν να διαμαρτύρονται και να πετροβολούν την αμαξοστοιχία. Τότε εκείνος ζήτησε από τον αξιωματικό της στρατιωτικής δύναμης, που βρισκόταν στο τρένο και πήγαινε στη Λάρισα για το συλλαλητήριο, να αντιμετωπίσει ένοπλα τους αγρότες.

Διέταξε ευζώνους και φαντάρους να πυροβολήσουν το πλήθος. Δύο από τους αγρότες, έπεσαν νεκροί, ένας τραυματίζεται βαριά και άλλοι ελαφριά. Το αίμα έβαψε τον κάμπο…

Το τρένο αγκομαχώντας έφτασε στο σταθμό Τσουλάρ, όπου βρίσκονταν συγκεντρωμένοι κολλήγοι για το συλλαλητήριο, αλλά δε σταμάτησε να τους πάρει. Νέα ένταση. Η οργή των κολίγων στο κατακόρυφο. Οι τσολιάδες από τα παράθυρα πυροβολούν και πάλι. Δύο ακόμη αγρότες νεκροί και πολλοί ακόμη τραυματίζονται. Το αίμα κυλάει άφθονο…

Το συλλαλητήριο της Λάρισας από τα ρεπορτάζ των εφημερίδων «Θεσσαλία» και «Πανθεσσαλική».

«…Χώρος συγκέντρωσης, στην πλατεία Θέμιδος στη Λάρισα …Στις εισόδους της Λάρισας, στην πύλη της Αγιάς, στην πύλη των Φαρσάλων, στην πύλη της Καρδίτσας, στην πύλη των Τρικάλων και μπροστά από τη γέφυρα στον Πηνειό, είχαν στηθεί ενισχυμένες φρουρές.

Από 9ης πρωινής ήρξαντο οι χωρικοί προσερχόμενοι, συσσωματωμένοι εις μεγάλας ομάδας, πεζοί και έφιπποι, με ερυθράς και μαύρας σημαίας, μεταξύ των οποίων, κάπου- κάπου, διεκρίνετο και καμμιά γαλανόλευκος. Τα εθνικά μας χρώματα δεν είχον θέσιν, βεβαίως, εις την συνάθροισιν που την διείπεν η ερυθρά αγανάκτησις και η μαυρίλα της απελπισίας και της φρικώδους καταπτώσεως εις ην ευρίσκονται οι γεωργικοί πληθυσμοί. Από τους πρώτους που μπήκαν στην πόλη ήταν οι ολιγομελείς αντιπροσωπείες από τα μακρινά της Θεσσαλίας και κατόπιν ομάδες, πεζοί ή έφιπποι, από τα γύρω χωριά: οι αγρότες από τον Κρανώνα, οι αγρότες του Ογχήστου, οι αγρότες από το Συκούριο…

Οι προσερχόμενοι διέσχιζον τας οδούς της πόλεως ζητωκραυγάζοντες υπέρ της απελευθερώσεως των και της απαλλοτριώσεως της Θεσσαλικής γης… Ζητωκραυγάζοντες και επευφημούμενοι, προχωρούν εις την πλατείαν εν πλήρη τάξει… Ενώ όμως μέχρι της στιγμής ταύτης άκρα ησυχία επεκράτει, απαισία διάδοσις ήλθε να ενσπείρει την κατάπληξιν του συγκεντρωθέντος κόσμου…».

Ο δημοσιογράφος αναφέρεται στο αιματοκύλισμα του Κιλελέρ και του Τσουλάρ.

«έφτασε στους συγκεντρωμένους η πληροφορία ότι η φρουρά της πύλης των Φαρσάλων δεν επιτρέπει να περάσουν μέσα στην πόλη οι αγρότες που έρχονταν από το Νεμπεγλέρ (Νίκαια). Τότε ένα μεγάλο μέρος από τους συγκεντρωμένους στην πλατεία ορμά, τρέχων εις την Πύλην των Φαρσάλων, όπως απελευθερώση τους χωρικούς και τους παραλάβη μαζί του… (Εκεί) ίλη ιππικού υπό τον Φ. Πηχεών, εμποδίζει με προτεταμένα και γεμισμένα όπλα τους εκ Νεμπεγλέρ (Nίκαια) χωρικούς να εισέλθουν, καίτοι ήσαν άοπλοι».

«Εν τω μεταξύ καταφθάνουν και οι εντός της πόλεως, οίτινες εκ των νώτων καταλαμβάνοντες τους ιππείς, ορμούν να διασπάσουν την γραμμήν. Επικρατεί πανδαιμόνιον. Ο διοικητής της ίλης διατάσσει τους ιππείς να ξιφουλκήσουν και να επελάσουν…

kileler05Τι εγένετο την στιγμήν εκείνην είναι απερίγραπτον. Αι σφαίραι διασχίζουν τον αέρα, οι χωρικοί τρέχουν τήδε κακείσε (εδώ κι εκεί), αναζητούντες πέτρες και ξύλα δια να αμυνθούν. Οι αγρότες της Νίκαιας κατόπιν αγρίας πάλης, διέσπασαν τις τάξεις της φρουράς, την γραμμή των ιππέων πέρασαν ορμητικά στην πόλη κι ενώθηκαν με τους υπόλοιπους στην πλατεία αφήσαντες επί του πεδίου της μάχης τον Α. Μπατάλαν και θανασίμως τραυματισθέντα άλλον ένα.

Καθώς οι αγρότες σπεύδουν προς την πλατεία για να ενωθούν με τους άλλους το ιππικόν κάμνει νέα επέλασιν δια να τους εμποδίσει. Οι χωρικοί, εξαγριωθέντες πλέον, την υποδέχονται δια λιθοβολισμού.

Φωναί, κακόν, πανδαιμόνιον. Τη στιγμήν αυτήν τραυματίζονται πολλοί… Οι χωρικοί προχωρούν… αλαλάζοντες, θραύουν υαλοπίνακας και εισορμούν εις την πλατείαν Θέμιδος, ζητωκραυγάζοντες υπέρ της ελευθερίας και του δικαίου των. Το ιππικόν επελαύνει πάλιν κατά του αόπλου λαού και προσπαθεί να το διαλύση, αλλά ούτος δια πυκνού λιθοβολισμού, αμύνεται σθεναρά. Γενικός αναβρασμός και έξαψις επικρατεί. Η πόλις στρατοκρατείται και διατελεί εν τρομοκρατία. Τα καταστήματα όλα είμαι κλειστά, οι δε πλείστοι των κατοίκων έσπευσαν να κλεισθούν εις τας οικίας των…».

Ο νομάρχης, ο αστυνόμος και ο φρούραρχος βλέποντας πως δεν είναι εύκολη υπόθεση η επιχείρηση καταστολής των αγροτών, ύστερα από πολύ ώρα μάχης, διατάσσουν το στρατό να σταματήσει το πυρ.

Μετά το αιματοκύλισμα στο Κιλελέρ, το Τσουλάρ, την Πύλη Φαρσάλων και την πόλη της Λάρισας οι αγρότες πραγματοποίησαν ειρηνικά το συλλαλητήριο τους στην πλατεία Θέμιδος.

Το συλλαλητήριο θα καταλήξει με την έγκριση του παρακάτω ψηφίσματος που στάλθηκε τηλεγραφικώς στην Αθήνα, στην κυβέρνηση και τη Βουλή:

«Απας ο γεωργικός λαός Λαρίσης συνελθών πανοικεί σήμερον Λάρισαν ίνα έκφραση βαθύν πόνον και πικρόν παράπονον διά τη μη υποβολήν και επιψήφισην του νόμου περί απαλλοτριώσεως των τσιφλικίων και προικοδοτήσεως γενναιοτέρας του Γεωργικού Ταμείου

Α π α ι τ ε ί

α) Την άμεσον επιψήφισιν του νομοσχεδίου περί απαλλοτριώσεως των τσιφλικίων και διανομήν των Ζαππείων κτημάτων.

β) Τη γενναιοτέραν προικοδότησιν του γεωργικού ταμείου διά της διαθέσεως του όλου φόρου των αροτριώντων κτηνών και παντός ό,τι νομίζει η Κυβέρνησις καλύτερον.

γ) Εκφράζει τη βαθείαν λύπην και οδύνην του διά την εκ μέρους των αρχών της Πολιτείας άδικον επίθεση κατά του φιλησύχου και νομοταγούς λαού, ης θύματα υπήρξαν άοπλοι και λευκοί σκλάβοι της Θεσσαλίας».

Οι διώξεις

Μετά το μακελειό η κυβέρνηση Δραγούμη, έχοντας τη σύμφωνη γνώμη του Στρατιωτικού Συνδέσμου, που ουσιαστικά ασκούσε την εξουσία, αλλά και των βασικών κομμάτων της αντιπολίτευσης, εξαπέλυσε μαζικές διώξεις.

Οι χωροφύλακες συλλαμβάνανε κρυμμένους χωρικούς σε σπίτια, στάβλους, αχυρώνες… Όσοι θεωρήθηκαν «πρωταίτιοι» των επεισοδίων, οι περισσότεροι ηγέτες των αγροτών, παραπέμφθηκαν σε δίκη.

kileler06Η δίκη για τα αιματηρά γεγονότα στο Κιλελέρ, το Τσουλάρ και τη Λάρισα – με κατηγορούμενους 25 αγρότες και αγροτιστές – έγινε στο Κακουργιοδικείο της Λαμίας. Η δίκη για το συλλαλητήριο της 27ης Φλεβάρη στην Καρδίτσα με κατηγορούμενους 35 αγρότες και αγροτιστές έγινε στο κακουργιοδικείο της Χαλκίδας. Και οι δυο δίκες άρχισαν στις 19 Ιουνίου 1910 και διήρκεσαν τέσσερις μέρες.

Στη δίκη της Λαμίας ο εισαγγελέας Χαλκιόπουλος αγορεύοντας την 22αμΙουνίου χαρακτήρισε το αίτημα των κολίγων για αναγκαστική απαλλοτρίωση των τσιφλικιών και για διανομή τους στους ακτήμονες ως «άδικον και παράνομον πράξιν, αφού ούτω διασαλεύεται το απαραβίαστον της ιδιοκτησίας».

Στη δίκη της Χαλκίδας ο εισαγγελέας Λιβαδειάς Κ. Γεωργιάδης, απειλώντας και φωνάζοντας στην αγόρευσή του, μεταξύ άλλων, είπε: «Η κολληγία είναι δικαίωμα ενοχικόν, εταιρεία ή μίσθωσις και συνεπώς οι κατηγορούμενοι δεν εδικαιούντο να δημιουργήσωσιν ταραχάς… Αγροτικόν ζήτημα δεν υφίσταται. Οι τσιφλικούχοι πιέζονται και, όπως απαλλαγώσι καθημερινών συγκρούσεων, ενοικιάζουν τα κτήματά των. Ο Θεσσαλός δεν είναι γεωργός αλλά κτηνοτρόφος. Αρνείται να καλλιεργήση πλέον των είκοσι στρεμμάτων. Παρασύρεται ευκόλως… Σπαταλά την περιουσίαν του στα μαναβικά και δι’ αυτό κατά την εβδομαδιαίαν αγοράν δεν ευρίσκει κανείς φρούτα. Τρώγει τα αχλάδια σαν γουρούνι. Υπάρχουν βεβαίως και καλοί Θεσσαλοί. Αλλ’ οι πλείστοι εξ αυτών είναι τεμπέληδες και ζωοκλέπται. Ο “Γεωργικός Σύνδεσμος” ιδρύθη διά σκοπούς εκμεταλλευτικούς…»

Παρά τις λυσσώδεις προσπάθειες των διωκτικών αρχών οι ένορκοι των δύο Κακουργιοδικείων αθώωσαν τους κατηγορούμενους.

Πανελλήνια αλληλεγγύη – Δικαίωση

Το αιματοκύλισμα των αγροτών. ξεσήκωσε κύμα αντιδράσεων και συμπάθειας σε όλη τη χώρα, ενώ η κοινωνική πίεση αυξήθηκε για την επίλυση του αγροτικού ζητήματος. Στη Βουλή έγινε ευρεία συζήτηση για το αγροτικό ζήτημα και ο Στέφανος Δραγούμης χαρακτηρίστηκε ως «πρωθυπουργός του αίματος».

Η πολιτική εξουσία δεν μπορούσε να κλείνει άλλο τα μάτια. Το πρώτο δειλό βήμα για τη λύση του προβλήματος έγινε το 1911 από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, που διαδέχθηκε τον Στέφανο Δραγούμη στην πρωθυπουργία. Πάρθηκαν ορισμένα νομοθετικά μέτρα υπέρ των κολίγων, αλλά απαλλοτριώσεις δεν έγιναν.

Όταν το πρόβλημα της αποκατάστασης των προσφύγων πήρε εκρηκτικές διαστάσεις, άρχισαν από την κυβέρνηση του Ν. Πλαστηρα απαλλοτριώσεις τσιφλικιών προς αποκατάσταση των ακτημόνων καλλιεργητών. Το 1923 υπογράφτηκε το διάταγμα “περί ολοκληρωτικής απαλλοτριώσεως των τσιφλικιών, άνευ αποζημιώσεως των ιδιοκτητών” και δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 57 – 05.03.1923.

Στο άρθρο 3 – «Ολοκληρωτική απαλλοτρίωσις» αναφέρεται ότι «1.Υπόκεινται εις ολοκληρωτικήν απαλλοτρίωσιν: α΄) Αι εις το Κράτος, τους δήμους, τας κοινότητας, τας Μονάς, τα πάσης κατηγορίας θρησκευτικά ιδρύματα και πάντα έν γένει τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ανήκουσαι εκτάσεις μετά των επ΄αυτών κειμένων και την γεωργικήν αποκατάστασιν εξυπηρετούντων κτιρίων».

Στο Νομοθετικό Διάταγμα περιλαμβάνονταν «Γαίαι χρησιμοποιούμεναι προς βοσκήν, υποδιαιρούμεναι εις πεδινάς και ορεινάς (Άρθρ 17 γ ) και εξαιρούνταν από την απαλλοτρίωση «αι δια την νομαδικήν κτηνοτροφίαν ανέκαθεν χρησιμοποιούμεναι μη καλλιεργήσιμοι βουνώδεις εκτάσεις, μετά των απαραιτήτων δια την κτηνοτροφικήν εκμετάλλευσιν κρασπέδων αυτών (ποδίες)».

Αντί επιλόγου

kileler07Η εξέγερση των κολίγων δεν ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός, ούτε έγινε με παράγγελμα που εκφωνήθηκε. Η εξέγερση ήταν κατάληξη μακρών συντονισμένων ομαδικών συλλογικών αγώνων, στη διάρκεια των οποίων, οι Θεσσαλοί αγρότες ανέπτυξαν όλες τις μορφές πάλης, από τις κατώτερες μέχρι τις ανώτερες.

Η εξέγερση των κολίγων, με τους νεκρούς και τους δεκάδες τραυματίες, σηματοδότησε την απελευθέρωση του αγροτικού κόσμου από το ζυγό των τσιφλικάδων. Ως τότε οι τσιφλικάδες – γαιοκτήμονες εμφανίζονταν ως ανίκητοι και αδιασάλευτη η κοινωνική δομή της χώρας. Η εξέγερση των κολίγων παραμένει φάρος φωτεινός, και δείχνει το δρόμο της νίκης στους αγώνες.